تبیین شاخص‎های محک پایداری در ارزیابی آثار الگوهای گردشگری در نواحی روستایی پیرامون کلان‎شهرها (مطالعه‎ی موردی: نواحی روستایی پیرامون کلان‎شهرتهران)

Abstract

با مطرح شدن پارادایم توسعه‎ی پایدار در حوزه‎ی گردشگری، ارزیابی توسعه‎ی پایدارگرشگری روستایی مورد توجّه قرار گرفته شد، اما موضوعی که بدان توجّه چندانی نشده، ارزیابی پایداری الگوهای متنوّع گردشگری در نواحی روستایی است، به‎دلیل آنکه‌ هر یک از الگوها آثار ‌و پیامدهای متفاوتی را برجای می‎گذارند. بنابراین ارزیابی پایداری الگوهای گردشگری روستایی و ارائه‎ی راه‎کارهای مناسب توسعه‎ی پایدار آنها الزامی است. تاکنون شاخص‎ها و نماگرهای بی‎شماری از سوی سازمان‎ها و صاحب‎نظران حوزه‎ی گرشگری ارائه شده، اما موضوع قابل اهمّیّت، بومی‎سازی، مستندسازی و عملیاتی‎کردن این شاخص‎ها است، چرا که مجموعه شاخص‎های مناسب برای یک مقصد گردشگری، برای منطقه‌ای دیگر مناسب نیست. بر همین اساس این پژوهش با هدف تبیین شاخص‎ها و نماگرهای مناسب محک پایداری برای ارزیابی آثار الگوهای گردشگری در نواحی روستایی پیرامون کلان‎شهر تهران گردآوری شده است. روش پژوهش تحلیلی ـ توصیفی بوده و با مرور اسناد و مدارک و تحلیل محتوای آنها و نیز با بهره‎مندی از دیدگاه متخصّصان (روش دلفی) و دیدگاه‎های جامعه‎ی آماری شاخص‎ها و نماگرهای ارزیابی پایداری الگوهای گردشگری طرّاحی شده است. نتایج حاصل از این مطالعه، طرّاحی 15 شاخص و 88 نماگر در ابعاد سه‎گانه‎ی توسعه‎ی پایدار گردشگری است. از این تعداد نماگر ، 26 نماگر اقتصادی، 41 نماگر اجتماعی ـ فرهنگی و 21 نماگر زیست‎محیطی از دیدگاه متخصّصان به‎عنوان نماگرهای مناسب محک پایداری در ارزیابی آثار الگوهای گردشگری در نواحی روستایی پیرامون کلان‎شهرها طرّاحی شده است.