اقدامات فتحعلی‌شاه قاجار برای کسب مشروعیت سیاسی براساس روش‌های جاری در دورۀ اسلامی

Abstract

مشروعیت، تبدیل قدرت عریان به اقتدار پذیرفته‌شده نزد افراد جامعه است. در هر جامعه‌ای، منابع مشروعیت با توجه به فرهنگ و سنن حاکم بر آن جامعه تعریف و توجیه می‌شود. در تاریخ ایران اغلب، نیروی نظامی طرف پیروز و دارای حق حکومت را مشخص می‌کرد؛ اما پس از تأسیس حکومت، هر خاندانی سعی می‌کرد با توسل به سنن تاریخی، به حکومت خود مشروعیت ببخشد. آقامحمدخان به‌عنوان مؤسس حکومت قاجار در ایران، فرصت چندانی برای مشروعیت‌بخشی به حکومت قاجارها به دست نیاورد؛ بنابراین فتحعلی‌شاه پس از رسیدن به سلطنت، تلاش کرد با بهره‌گیری از سنن رایج در دورۀ اسلامی، به حکومت خود مشروعیت ببخشد. این مقاله می‌کوشد تکاپوهای مشروعیت‌ساز فتحعلی‌شاه قاجار را براساس معیارهایی همچون امتیازات نسبی و حسبی، بهره‌گیری از سنن شاهی ایران و مشروعیت دینی به روش توصیفی‌تحلیلی و بر مبنای استفاده از اطلاعات کتابخانه‌ای بررسی و تحلیل کند.