شیوه سفرنامه‌نویسی در مغرب و اندلس؛ مطالعه‌ موردی «الرحلّه المغربیه» ابوعبدالله عَبدَری (قرن 4 تا 8 هجری)

Abstract

سفرنامه نویسی یکی از فنون ادبی است. سفرنامه نویسان مغرب و اندلس در نگارش، گردآوری و تدوین سفرنامه‌هایشان، ویژگی‌هایی خاص و مشترک دارند و خصلت بارز آن‌ها توجّه و نگارش سفرنامه‌های ادبی است. یکی از این سفرنامه نویسان، ابو عبدالله عبدری صاحب «الرحلّه المغربیه» در قرن هفتم هجری می‌باشد. از دلایل سفر وی ادا کردن فریضه‌ حج، کسبِ دانش از بزرگان و تجارت بوده است. سفرنامه‌ وی شامل توصیف احوال مردم، مکان‌ها، سرزمین‌ها، علوم شرعی و ادبی است. در خلال سفرنامه‌اش تا حدی آشکار کرده است که عالمی فرهیخته، منتقدی دقیق و زبردست بوده است. توصیف او از مردمانی که با آن‌ها برخورد داشته، مناظر و اماکنی که از آن‌ها عبور کرده توصیفی زیبا و رسا است؛ آن سان که شنونده یا خواننده می‌پندارد این مناظر را از نزدیک دیده است. با توجه به اهمیّت سفرنامه‌ها در انعکاس اوضاع تمدّن اسلامی، نگارندگان در این مقاله بر آنند تا نگاهی کلی به شیوه‌ سفرنامه نویسی در مغرب و اندلس با تکیه بر سفرنامه‌ ابوعبدالله عبدری، داشته باشند.