حسنیان زندان هاشمیه (بازکاوی علل، شمار واقعی زندانیان و کشته شدگان)

Abstract

چالش میان علویان و عباسیان در تحولات قرن دوم هجری موضوع شناخته شده ای است، اما یکی از مهمترین نمادهای این چالش در جریان مقابله منصور و محمد بن عبدالله؛ یعنی ابعاد مختلف دستگیری حسنیان در زندان هاشمیه، نیازمند بررسی‌های دقیقتری است. این مقاله بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با واکاوی روایات، ابتدا به چرایی زندانی شدن حسنیان پرداخته، سپس با توجه به اختلافی که در تعداد و مصادیق حسنیان محبوس شده وجود دارد، با بازکاوی این موضوع، گزارشی دقیقتر از حسنیان زندانی شده ارائه دهد. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که ناامیدی منصور از دستیابی به محمد و ابراهیم، فرزندان عبدالله محض و نومیدی از بیعت این دو تن، خلیفه عباسی را وادار به نوعی گروگان گیری کرد تا ضمن وارد ساختن فشار روانی اقدامی هیجانی و بی‌برنامه را بر آنان تحمیل کند. این اقدام همچنین حذف حامیان اصلی حرکت محمد را به دنبال داشت، به طوری که نه تن از زندانیان در دوران حبس جان باختند.