تحلیل وضعیت نهاد اتابکی و جایگاه اتابکان در حکومتِ سلجوقیان کرمان

Abstract

حکومت محلی سلجوقیان کرمان در حدود سال ۴۳۳ ه.ق و به همت مَلِک قاورد بن چغری بیگ تأسیس گردید. حکومتی که پس از وی نیز در خاندان او به‌صورت موروثی باقی ماند و تا سال ۵۸۳ ه.ق تداوم یافت. نوشتار حاضر با کاربرد روش تحلیلی بر آن است تا در گام نخست به معرفی حکومت مذکور در مقدمه، پرداخته و در دومین گام ضمن واکاویِ نهاد اتابکی و وظایف اتابکان نزد ترکمانان سلجوقی، وضعیت این نهاد را در حکومت سلجوقیان کرمان موردبررسی قرار داده و مقتدرترین اتابکان این دولت را معرفی نماید. پرسش تحقیق در این نوشتار عبارت است از اینکه: نهاد اتابکی در حکومت سلجوقیان کرمان چگونه بوده و اتابکان این حکومت از چه جایگاهی برخوردار بوده‌اند؟ نتیجه‌ی به‌دست‌آمده از این نوشتار، نشانگر آن است که اتابکان سلجوقی کرمان از اقتداری روزافزون برخوردار بوده و نقش آنان در انتقال قدرت از یک حاکم به دیگری، از نهاد وزارت و وزرا نیز بیشتر است. رویکردی که خاص سلجوقیان کرمان بوده و نسبت به سایر شاخه‌های سلجوقیان – به‌ویژه سلجوقیان بزرگ- از تازگی برخوردار است.