تحلیل جامعه‌شناختی مسئلۀ زنده به گور کردن دختران در جزیره‌ العرب عصرجاهلی

Abstract

اصطلاح جاهلیت از واژه‌های شناخته‌شده در عرف اجتماعی است که همواره با خود منظومه‌ای از نشانه‌های فرهنگی را داراست. یکی از نشانه‌های منحط سبک زندگی جاهلی در جزیره‌ العرب، دخترکشی یا همان زنده به گور کردن دختران بوده است. موضوعی که اصل وجود آن مورد نقد قرآن کریم قرار گرفته است و در دوران دعوت اسلام از دغدغه‌های مهم رسول خدا(ص) بوده است. به‌رغم تحقیقات متعدد، اما مختصر در این باره، میزان رواج و شیوع این فرهنگ در میان اعراب جاهلی بررسی نشده است. نظرات مختلف دربارۀ این موضوع: 1. اختصاص این امر به یک قبیله یا افرادی از یک قبیلۀ خاص؛ 2. شیوع این امر در میان قبایل مختلف اعرابی؛ 3. رواج این امر در میان معدودی از قبایل. این نظرات موجب شکل‌گیری چند مسئله‌ شده است: آیا «وَأد بنات» قاعدۀ فرهنگ جاهلی بوده است یا استثناء؟ آیا دخترکشی تنها به پدران اختصاص داشته است یا این‌که رسم معمولی در میان پدران و مادران بوده است؟ در تحقیق پیشِ‌رو تلاش شده است تا به روش تحلیلی و استقرائی و با رویکردی جامعه‌شناختی با بازخونی متون تاریخی و تفسیری ریشه‌های مسئلۀ «وَأد بنات» به‌همراه علل و انگیزه‌های آن یافت شود و به پرسش‌های مطرح پاسخ داده شود.