رقابت‌های محلی در فارس و جابهجایی مسیر بوشهر- شیراز از راه شاهی به راه جره (1910-1909م./1329-1327ه‌. ق.)

Abstract

علاوه بر راه شاهی به عنوان مسیر اصلی ارتباطی میان بوشهر و شیراز‌، راه دیگری معروف به راه جره مسیر فرعی و اضطراری بود که این دو شهر را به یکدیگر متصل می‌کرد. پس از انقلاب مشروطه‌، تحول ساختاری در نظام حکومت‌، و ضعف در اعمال اقتدار دستگاه حکومت مرکزی به بروز ناامنی فزاینده در راه شاهی‌، دومین مسیر پر رفت و آمد ایران‌، انجامید. در نتیجه دولت ایران با اعتراضات مکرر بریتانیایی­ها که از این ناامنی­ها متضرر شده بودند؛ مواجه گردید. از آنجا که هر دو مسیر راه شاهی و راه جره از قلمرو کوچ­نشینان ایل قشقایی می­گذشت؛ و صولت­الدوله‌، ایلخان قدرتمند قشقایی‌، توان برقراری امنیت در هر دو مسیر را داشت؛ انگشت اتهام ناامنی­ها نیز به سمت صولت­الدوله و ایلش اشاره رفت. در برابر این بدگمانی­ها‌، صولت­الدوله اقدام به گشایش راه جره نمود. رویداد فوق این سؤال را موجب می­شود که «چرا صولت­الدوله با وجود توان برقراری امنیت در راه شاهی‌، راه فرعی جره را جهت تردد کاروان­های تجاری باز نمود؟» با نگاهی به اوضاع فارس و رقابت­های محلی در این ایالت به نظر می‌رسد که علّت تصمیم فوق را می­توان به تغییر موازنه قدرت به ضرر صولت­الدوله در جریان رویدادهای پس از مشروطه‌، نسبت داد.