پیامدهای برگزاری آیین‌های مذهبی شیعه در دوره صفویه

Abstract

آیین‏های مذهبی شیعه بالغ بر دو قرن تحت حمایت و پشتیبانی حکومت صفویه برگزار شده و گسترش یافت، اما برخلاف آنچه انتظار می‏رود، پیامدهای این برگزاری کمتر مورد توجه قرار گرفته است و تحقیقات تاریخی بیش از هرچیز، بر چگونگی برگزاری این آیین­ها تمرکز یافته‏اند. این نوشتار می‏کوشد با هدف جبران این کمبود و کمک به فهم بهتر فرآیند برگزاری آیین‏های مذهبی شیعه در دوره­ی صفویه، پیامدهای برگزاری این آیین‏ها را در دوره‏ی تاریخی مذکور تبیین کند.<br />پیامدهای بررسی شده در سه محور اصلی «پیامدهای سیاسی»،«پیامدهای فرهنگی و مذهبی» و «پیامدهای اجتماعی» دسته‏بندی می‏شوند و بیان خواهد شد که برگزاری آیین‌های مذهبی شیعه در قلمرو صفویه از سویی به استقلال سیاسی صفویان و مشروعیت‏بخشی به حکومت آنها انجامید و از سوی دیگر موجب گسترش کمی و کیفی آیین‌های مذهبی شد، درعین حال، «گسترش آیین‌های مذهبی»، «رسوخ آیین‌های مذهبی در فرهنگ عمومی»، «ورود آرایه‌ها در آیین‌های مذهبی» و «شدت گرفتن تنش‌های کلامی» را موجب شد.