مکان‌گزینی جهات مناسب توسعۀ شهری کامیاران با رویکرد مخاطره‌شناسی مبتنی بر اعمال مناطق ممنوع ژئومورفولوژیکی

Abstract

فعالیت‌های بدون برنامۀ انسان در محیط، مخاطرات و خسارات مختلفی در پی دارد که هرکدام از این مخاطرات، جنبه‌های اجتماعی متعددی دارند که می‌توان آثار و عواقب فاجعه‌آمیز آنها را به‌کمک برنامه‌ریزی‌های قبلی و آمادگی برای اقدامات اضطراری کاهش داد. پژوهش حاضر توسعۀ شهری کامیاران را با رویکرد محیطی و مخاطره‌شناسی مبتنی بر اعمال مناطق ممنوع ژئومورفولوژیکی بررسی می‌کند. با این هدف و در رویکردی سیستمی، متغیرهای محیطی شامل پارامترهای زمین‌شناسی (لیتولوژی و گسل)، پارامترهای مورفولوژیک (شیب، جهت شیب و ارتفاع)، پارامترهای هیدرومورفولوژیک (رودخانه) و پارامترهای انسانی (کاربری اراضی و فاصله از نقاط شهری و جمعیتی) در محدودۀ مطالعاتی بررسی شده و برمبنای استانداردهای موجود و نیز شرایط منطقۀ مطالعاتی، مناطق ممنوع مشخص شدند. در مرحلۀ بعد، نواحی و پهنه‌های باقی‌ماندۀ محدودۀ مطالعاتی با استفاده از مدل‌های منطق فازی و ANP به رده‌های مناسب و بسیار مناسب طبقه‌بندی شدند. نتایج نشان داد که 4/61 کیلومتر مربع معادل 5/37 درصد از محدودۀ مطالعاتی با توجه به استانداردها و شرایط موجود، منطقۀ ممنوع است که اغلب منطبق بر قسمت‌های شمالی و شمال شرقی کامیاران است. از کل مساحت مورد بررسی نیز 5/26 درصد در پهنۀ مناطق بسیار مناسب قرار دارد که بیشتر در قسمت جنوب غربی قرار دارد و بنابراین با توجه به مساحت کنونی شهر کامیاران، قسمت جنوب غربی پهنۀ شهری، فضای بهینۀ توسعه را برای چند سال آینده مبتنی بر حرکت در مسیر کم‌خطر در اختیار دارد. به‌عنوان نتیجۀ نهایی می‌توان گفت که پژوهش حاضر مبتنی بر اعمال مناطق ممنوع و نگرش سیستمی آن زمینه‌ای برای مدیریت فضایی کارای توسعه‌های سکونتگاهی و به‌ویژه شهری و پیراشهری است.