امکان‌سنجی پیش‌بینی زلزله توسط بررسی پیش‌نشانگر b-value (مطالعۀ موردی: زلزلۀ سیلاخور ایران)

Abstract

در مطالعۀ حاضر تلاش شد تغییرات پارامتر b-value با استفاده از توزیع فراوانی- بزرگا برای داده‌های قبل و پس از زلزلۀ سیلاخور با استفاده از داده‌های شبکۀ لرزه‌نگاری باند پهن پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله و توسط رابطۀ گوتنبرگ- ریشتر مقایسه شود. تغییرات مکانی و زمانی این پارامتر نیز تحلیل شد. با بررسی تغییرات مکانی پارامتر b-value در منطقۀ رومرکزی، ناهنجاری‌هایی قبل از رخداد جنبش دیده شد و در نتیجه اطلاعات مهمی در خصوص تغییر استرس در منطقه با کاهش b-value برآورد شد. از طرف دیگر، ناهنجاری‌هایی در پارامتر b-value (افزایش پارامتر) در داده‌های پس‌لرزه‌های جنبش قوی در سیلاخور دیده شد که نشان‌دهندۀ کاهش استرس در منطقه بود. بنابراین کاهش و افزایش این پارامتر مرتبط با افزایش و کاهش استرس در گسل‌های فعال و تغییر نرخ لغزش در منطقۀ مورد نظر است. به‌طور کلی نتایج بررسی‌های تغییرات زمانی مطالعۀ حاضر نشان داد پارامترb-value قبل از رخداد جنبش 31 مارس سیلاخور در 2006، روند کاهشی و پس از آن روند افزایشی داشته است. ناهنجاری‌های دیده‌شده در مقدار b قبل و پس از جنبش اصلی سیلاخور در منطقه نشان می‌دهد که تغییرات پارامتر مذکور می‌تواند به‌عنوان یک پیش‌نشانگر با برآورد زمانی و مکانی زلزله در راستای برخی از قطعات گسل‌های منطقه در نظر گرفته شود. بنابراین، ثبت داده‌های مناسب توسط شبکه‌های لرزه‌نگاری در مناطق گوناگون و نظارت دائمی بر پارامترb-value می‌تواند در پیش‌بینی بلندمدت یا میان‌مدت در خصوص مکان تقریبی رخدادهای آتی در مناطق فعال لرزه‌خیز مفید باشد.