تمرچی یا تمورچی، نامی برای مغولان (در نخستین منابع ایرانی عصر تهاجم مغول)

Abstract

هرچند «تموچین» به‌عنوان نام اصلی و اوّلیه چنگیزخان، بسیار مشهور است اما در منابع ایرانی قرن هفتم هجری/ سیزدهم میلادی، این نام به‌صورت‌های دیگری مانند تمرچی هم نوشته‌شده است. همچنین بعضی از منابع، این نام را برای قبیله‌ای که چنگیزخان از آن برخاسته، دانسته‌اند. در قدم اوّل ممکن است چنین به‌نظر آید که تفاوت ضبط نسخ از این نام به‌دلیل تصحیف یا کم‌اطّلاعی بوده امّا به‌نظر نگارنده، ضبط اسامی و نیز جمع آن با افسانه‌های مغولی نشان می‌دهد که نخستین منابع ایرانی دربار? مغولان، چنگیزخان و قبیل? او را آهنگر به‌شمار آورده اند. لذا او یا قبیله‌اش را تمرچی خوانده‌اند. این امر نشان می‌دهد که منابع ایرانی قرن هفتم در اصل بازگو کنند? اخبار و دیدگاه آن دسته از ترکانی بوده‌اند که با مغولان مخالفت داشته‌اند و لذا تمرچی یا تمرچین دو نامی است که برای مغولان در منابع ایرانی به‌کار رفته است.