دهقانان در جنبش مقاومت تبریز (عصر استبداد صغیر)

Abstract

جنبش مقاومت تبریز، برای اعادة مشروطیت شکل گرفت. مجاهدان به رهبری ستارخان و باقرخان به دفاع از مشروطیت برآمدند. مخالفان مشروطه در تبریز، با آگاهی از به توپ بستن مجلس، به دنبال محو آثار و نشانه‌های مشروطیت و سلطه بر شهر بودند. پایگاه اجتماعی مجاهدان، فرودستان شهر بود. از همان آغاز، روستاییان هم در معرض قتل و غارت مخالفان مشروطه قرار داشتند. دهقانان با ستارخان ارتباط برقرار کردند و دسته‌های مجاهدان روستایی شکل گرفت. دهقانان در کنار مقاومت و مبارزه به تدارک آذوقه شهر هم می‌پرداختند. تلاش‌های دهقانان در همیاری و کمک به مجاهدان شهری، زمینه‌ساز دشمنی و خصومت گستردة سرکردگان ضد مشروطه نسبت به آنان شد. در تمام دورة جنبش مقاومت تبریز، روستاهای آذربایجان، مصائب و سختی‌های فراوانی را متحمل شدند، از این‌رو جنبش مقاومت تبریز در عصر استبداد صغیر را نباید تنها به عنوان یک پدیدة شهری مطالعه کرد. نوشتار حاضر بر آن است تا نقش و جایگاه دهقانان را در تداوم مقاومت بر ضد استبداد صغیر مورد مطالعه قرار دهد.