مقایسه رویکردهای قطعی و غیرقطعی در بهسازی سامانه کنترل سیلاب حوضه سیل‌برگردان شرق تهران

Abstract

روند رو به افزایش شهرنشینی در سرتاسر جهان، اثر تغییرات اقلیمی بر افزایش دفعات و شدت رخداد سیلاب‌های شهری، ضرورت توجه به استفاده از منابع آب تجدید شونده و نیز حفظ کیفیت منابع آب موجود، منجر به توجه بیش‌تر به طراحی/بهسازی سامانه‌های کنترل سیلاب شهری شده است. بیشتر تحقیقات صورت گرفته در زمینه روش‌های کنترل سیلاب شهری بر پایه طراحی‌های مبتنی بر قابلیت اطمینان هیدرولیکی و با فرض یک سیلاب طراحی با دوره بازگشت مشخص بوده‌اند. یک رویکرد جایگزین که امکان رخداد سیلاب‌های شدیدِ بیش از سیلاب طراحی را در نظر گرفته و همچنین مانع از هزینه ­های غیرضروریِ طراحی ­های دست بالا نیز می­ گردد، طراحی مبتنی بر خطرپذیری است. این رویکرد عدم قطعیت­ های موجود در بارگذاری سامانه را نیز مدّ نظر قرار می ­دهد. در تحقیق حاضر با توسعه یک مدل تلفیقی شبیه ­سازی و بهینه­ سازیِ چندهدفه، عملکرد دو رویکرد قطعی و غیرقطعی در بهسازی سامانه کنترل سیلاب حوضه سیل­برگردان شرق تهران، که با کمبود ظرفیت هیدرولیکی مواجه است، با کاربرد توأم تونل­های کمکی و استخرهای تعدیل مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق بیانگر عملکرد مناسب طرح ارائه شده توسط مشاور برای بهبود ظرفیت سامانه مذکور، در عین حال کاهش هزینه ­ها و بهبود عملکرد شبکه مفروض با کاربرد مدل تلفیقی شبیه ­سازی و بهینه­ سازی ارائه شده در تحقیق حاضر می­ باشد. از دیگر نتایج، عدم تأثیر در نظر گرفتن عدم قطعیت­های ورودی سامانه برای کنترل سیلاب حوضه سیل­برگردان شرق تهران در فرایند بهینه سازی شبکه، به ازای طرح­بندی ثابت بدست آمده بر اساس مطالعات امکان­سنجی، بوده است.