ارائه روشی تلفیقی به منظور بررسی تأثیر سد مخزنی بر فرسایش، طول و عرض رودخانه

Abstract

شبیه‌سازی توزیع عرضی سرعت جریان و تنش برشی در قوس رودخانه‌ها، دارای اهمیت زیادی بوده و در حفاظت سواحل رودخانه‌ها کاربرد دارد. تهیه نقشه مقاومت فرسایشی خاک (آبرفت) به روش معمول بسیار وقتگیر و پرهزینه است. کاربرد سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و به کارگیری داده‌های سنجش از دور برای تعیین نقشه مقاومت فرسایشی خاک، روشی مناسب و مفید در جمع‌آوری اطلاعات و تصمیم‌گیری سریعتر، دقیقتر و با صرفه‌تر محسوب می‌شوند. در این تحقیق که هدف ارائه روشی تلفیقی بر مبنای تنش برشی بحرانی (آستانه حرکت) برای تعیین فرسایش‌پذیری رودخانه‌های مئاندری است، تغییر شکل هندسی رودخانه کرخه بین سال‌های 1375 تا 1390 در فاصله 40 کیلومتری پایین‌دست ایستگاه پای پل با استفاده از مدل هیدرودینامیکی CCHE2D مشخص شده و پارامترهای هیدرولیکی رودخانه از جمله تنش برشی تعیین شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قبل از احداث سد بین کیلومتر 30 تا 35 از ایستگاه پای پل، بسیار مساعد برای فرسایش بوده و بعد از احداث سد، بازه فرسایشی به‌سمت بالادست یعنی بین کیلومتر 25 تا 32 از ایستگاه پای پل انتقال پیدا کرده است. در قبل از احداث سد طول کل بازه فرسایشی حدوداً 1314 متر، تقریباً 3/3 درصد از کل مسیر را شامل می‌شد. بعد از احداث سد، طول کل بازه فرسایشی حدوداً 840 متر بوده که تقریباً 2 درصد کل مسیر را شامل شده است. در نتیجه به دلیل احداث سد، حدود یک درصد از طول بازه فرسایشی کاسته شده است.