بررسی آزمایشگاهی تأثیر زمان عبور هیدروگراف سیل بر پیشروی و شکل دلتا در حالت وجود دانه‌بندی‌های مختلف مصالح رسوبی

Abstract

در این تحقیق، تأثیر عبور سیلاب در زمان‌های مختلف در حالت وجود ذرات غیر یکنواخت رسوبی بر روی شکل و پیشروی دلتا مورد مطالعه قرار گرفته است. از پنج نوع منحنی دانه‌بندی استفاده شده که دارای توزیع نرمال و قطر متوسط یکسان بوده‌اند. در این تحقیق برای هر یک از نمونه‌های رسوبی 4 آزمایش در 4 زمان مختلف عبور سیلاب صورت گرفت. هریک از زمان‌های عبور سیلاب مربوط به پیشروی تاج دلتا به اندازه 12، 26، 40 و 60 درصد از طول پیشروی نهایی تاج دلتا در تبدیل ورودی مخزن می‌باشد. از یک مدل آزمایشگاهی رودخانه به مخزن با زاویه واگرایی تدریجی برای بررسی تأثیر زمان عبور سیلاب بر پیشروی دلتا استفاده شد و هیدروگراف سیل، هیدروگراف 50 ساله شبیه‌سازی شده سد دز بوده است. با توجه به نتایج مشاهده شد که تغییر در زمان عبور سیلاب بر روی شکل دلتا و نیز پیشروی دلتا تأثیرگذار است. در محدوده بررسی، با افزایش زمان تأثیر سیلاب، مقدار شسته شدن دلتا در بخش فوقانی آن در اثر عبور سیلاب کاهش می‌یابد و همچنین پیشروی دلتا پس از عبور سیلاب با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد. همچنین با افزایش انحراف معیار هندسی ذرات، توان رابطه توسعه داده شده بین 2 تا 5/3 تغییر می‌کند. میزان شستگی دلتا در اثر عبور سیلاب نیز با افزایش انحراف معیار ذرات رسوبی (از 2/1 تا 6/2) تا 20 درصد کاهش داشته است.