هنر سفالگری در دورة صفویه، بررسی تکنیک و نقشمایه های هنری

Abstract

با ظهور سلسلة صفویه، تحولی چشمگیر در تمامی عرصه‌های هنری و صنعتی، از جمله سفال‌های صفوی پدید آمد. برنامه‌ریزی‌های کلان شاه‌عباس، در این برهه به نوعی به ایجاد یک رنسانس در امر ساخت سفال انجامید. بکارگیری سلایق روز و در عین حال توجه به عناصر بومی و ادای دین به آنها، از سوی سفالگران منجر به تولید سفال هایی با مشخصات ترکیبی شد. سفال‌های این دوره شامل سفال‌های کوباچی، آبی‌ و سفید، گمبرون، زرین‌فام، سلادون و همچنین سفال‌های وارداتی است که به نحوی در ساخت سفال‌های داخلی تأثیرگذار بود. از جمله، سفال‌های چینی، که منجر به تولید سفال‌های آبی وسفید، سلادون و سفال‌های ایزنیک گردید، در حجم گسترده‌ای به بازار ایران صادر می‌شد و بالاخره سفال‌های بدل‌چینی اروپایی، که به نوعی سفال اواخر صفوی در ایران را به دوران افول نزدیک کرد. اما سفالگران ایرانی با دستمایه قرار دادن دست آوردهای مکاتب هنری این دوران به ویژه مکتب هرات، سعی در بازنمایی هنر سفالگری به کمک نقش مایه های مینیاتوری داشتند. در این مقاله با بررسی مختصری بر گونه‌های سفالی در دوران صفوی، نگاهی به نقش‌مایه‌های به‌کار رفته بر روی این سفالینه‌ها می‌اندازیم.