طراحی الگوی راهبردی بین‌المللی‌سازی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی

Abstract

برونگرایی، تاکید بر اقتصاد دانش­بنیان و حضور در بازارهای بین­المللی جزء راهبردهای کلان اقتصادی مقاوتی برای برون­رفت از معضلاتی همچون اشتغال، تورم و نرخ پایین رشد اقتصادی تعیین گردیده است. از سوی دیگر بررسی وضعیت صادرات شرکت­های دانش­­بنیان نشانگر نامطلوب بودن وضعیت آن­ها در عرصه کسب­وکار بین­المللی است؛ در این پژوهش با مطالعه تجربه شرکت­های دانش­بنیان موفق در این حوزه الگوی راهبردی برای کمک به بین­المللی شدن این شرکت­ها ارائه شده است. پژوهش حاضر کاربردی، کیفی و با استفاده از استراتژی داده­بنیاد نظام­مند انجام پذیرفته است. بدین منظور 17 مصاحبه عمیق با مدیران و نخبگان شرکت­های دانش­بنیان دارای تجربه کسب­وکار بین­المللی موفق انجام و با تحلیل داده­ها بر اساس روش ­کدگذاری باز، محوری و انتخابی 96 مولفه احصاء گردیده است.تحلیل داده­های پژوهش نشان می­دهد که ترکیب سه دسته مولفه­های علی منبع­محور، شبکه­محور و کارآفرین­محور می­تواند به پدیده محوری حضور بین­المللی پایدار شرکت­های دانش­بنیان منجر شود. همچنین مولفه­های بافت سازمانی، محیط ملی و فراملی بسترساز این حضورند و مولفه­های انسانی و نهادی جزء عوامل مداخله­گر محسوب می­شوند. در این میان شرکت­ها با اتخاذ راهبردهای رشد­ مشتری­مدارو رقابت فناورانه می­توانند به پیامدهایی همچون شهرت، بقاء و رشد و ارتقاء تکنولوژیکی دست یابند. از این­رو می­توان نتیجه گرفت که کاربست یک رویکرد خاص موجود در ادبیات بین­المللی­سازی شرکت­ها برای بین­المللی­سازی شرکت­های دانش­بنیان ایرانی کارساز نبوده و یک رویکرد تلفیقی از تئوری­های منبع­محور، کارآفرینانه و شبکه­محور منطبق با شرایط کسب­وکار ایرانی لازم است. همچنین شرکت­ها به منظور دستیابی به حضور موفق و پایدار بین­المللی باید رویکردی کنش­گرانه و رقابتی­پذیر اتخاذ نمایند.