جانورنامه و رفع یک سوءتفاهم تاریخی

Abstract

تقریباً در همه منابعی که به ورود علوم جدید به ایران پرداخته‌اند، نام <em>جانورنامه</em> به عنوان مدخل نظریه تکامل داروین به ایران دیده می‌شود؛ کتابی به قلم تقی بن هاشم محمدحسین الانصاری کاشانی، طبیب و معلم دارالفنون، که بی‌شک بهره‌ای از زیست‌شناسی نوین و نیز دیرینه‌شناسی در آن دیده می‌شود و از جنبه‌های متعددی شایسته پژوهش و بررسی تاریخی است. در این‌جا خواهیم دید که برخلاف قول معروف که این کتاب شمه‌ای است از نظریه تکامل داروین، کمترین اثری از این نظریه در این کتاب دیده نمی‌شود؛ خود این موضوع که چرا و چگونه محتوای <em>جانورنامه</em> با نظریۀ تکامل داروین اشتباه گرفته شده، مسأله‌ای جالب در روند پژوهش‌های تاریخ علم در ایران خواهد بود.