بررسی اصالت نسخه‌های فارسی جرّثقیل

Abstract

در این مقاله مطالب رسالۀ هرون و نسخه‌های جرثقیل فارسی بررسی می‌شود تا زمینۀ مقایسۀ نسخه‌های فارسی با یکدیگر و با رسالۀ هرون فراهم آید و بتوان از این طریق میزان اصالت نسخه‌های فارسی را سنجید. نسخه‌های فارسی که به تعداد 22 عدد در کتاب‌خانه‌های ایران نگهداری می‌شوند در بازۀ زمانی سده‌های 9 تا 13ق نوشته شده‌اند و تاکنون بررسی نشده‌اند. برخی از این نسخه‌ها به نام <em>معیار العقول</em> منسوب به ابن سینا هستند و تعدادی از آنها هم به حزین لاهیجی نسبت داده شده‌اند. همچنین نام ابوعلی بن عبدالجلیل خوارزمی هم به عنوان نویسنده مطرح شده است. در این مقاله نشان داده می‌شود که نه می‌توان این نسخه‌ها را مستقل از یکدیگر دانست و نه می‌توان با شواهد موجود آنها را به ابن سینا یا حزین لاهیجی نسبت داد. مطالب این نسخه‌ها قابل مقایسه با مقالۀ دوم رسالۀ هرون ولی مستقل از آن هستند.