شناسائی مناطق مستعد جهت تولید سیب‌زمینی بذری در استان همدان

Abstract

بیماری‌های ویروسی از عوامل مهم و محدود کننده در تولید سیب‌زمینی بذری به‌شمار می‌روند. یکی از راه‌های کاهش خسارت یا حذف این بیماری‌ها استفاده از پایه‌های بذری سالم است. با توجه به اینکه بیشتر ویروس‌های بیماری‌زای سیب‌زمینی توسط شته ها منتقل می‌شوند، شناخت مناطق و دوره هائی از سال که جمعیت شته ها در آنها کم باشد برای تکثیر پایه های بذری از اهمیت زیادی برخورداراست. بر این اساس از سال 1377 تا 1381 تغییرات فصلی، تراکم و تنوع جمعیت شته‌های بالدار ناقل در چهار منطقة عمده تولید سیب‌زمینی استان، شامل شهرستان‌های همدان، کبودرآهنگ، قهاوند و اسدآباد با استفاده از تله‌های زرد رنگ محتوی آب در طول فصل رشد بررسی و مقایسه شدند. در نتیجه چهار گونه شته ناقل شناسائی شدنــد که شتة Therioaphis trifolii با 91 – 5/67 درصد جمعیت در هر چهار منطقه دارای بیشترین تراکم و به عنوان گونة غالب شناخته شد. و گونه‌های Acyrthosiphon pisum , Myzus persicae, Aphis frangullae gosypii , Macrosiphum euphorbiae با تراکم جمعیت کمتر شکار شدند. با توجه به نتایج بدست آمده، در شهرستان کبودرآهنگ بدلیل پائین بودن تراکم جمعیت شته‌های ناقل مهم مانند M. persicae, A. pisumو کوتاه بودن دورة حضور و فعالیت آنها در مرزعه وپائین بودن درصد آلودگی ارقام به ویروس‌های مهم و خطرناکPVY , PLRV طی نسل‌های مختلف تکثیر به عنوان منطقه مستعدتر جهت تکثیر پایه‌های بذری شناخته شد. و شهرستان همدان بدلیل بالا بودن تراکم گونه‌های ناقل و فعالیت طولانی‌تر آنان در مزرعه وآلودگی بالای ارقام به بیماری‌های ویروسی در سال اول تکثیر به عنوان منطقة نامناسب و شهرستان‌های اسدآباد و قهاوند به عنوان مناطق حد واسط ارزیابی شدند.