بررسی رابطه بین قدرت یونی و هدایت الکتریکی در محلول خاک‌های شور

Abstract

به منظور بررسی وضعیت تغذیه‌ای گیاه در ارتباط با عناصر موجود در خاک و همچنین ارزیابی سمیت املاح موجود در خاک‌های شور بهتر است از فعالیت به جای غلظت استفاده شود. بدست آوردن فعالیت یک عنصر نیازمند اندازه‌گیری کلیه کاتیون‌ها و آنیون‌های غالب محلول خاک است. این کار مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی است. ایجاد رابطه بین هدایت الکتریکی و قدرت یونی عصاره خاک می‌تواند تعیین قدرت یونی را آسان سازد. بدین منظور این پژوهش برای بررسی رابطه مذکور در یک خاک شور و سدیمی در منطقه حوض سلطان قم انجام شد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی 40 نمونه خاک از قبیل بافت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، رطوبت اشباع، گچ، آهک و کاتیون‌های سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و آنیون‌های کلر، کربنات، بی‌کربنات و سولفات اندازه‌گیری گردید. سپس با استفاده ازرابطه قدرت یونی نمونه‌های خاک تعیین شد. نتایج نشان می‌دهد که هدایت الکتریکی خاک‌های مورد مطالعه از 90/12 تا 40/146 دسی‌زیمنس بر متر و اسیدیته نیز بین 20/8 تا 9/8 تغییر می‌کند. رابطه بین هدایت الکتریکی و قدرت یونی محلول خاک نمایی بوده و 92 درصد تغییرات قدرت یونی به میزان هدایت الکتریکی وابسته است. همچنین رابطه معنی‌داری (با ضریب 92/0) بین قدرت یونی خاک و قدرت یونی تخمینی بدست آمده از معادله Jurinak و Griffin (1973) وجود دارد.