مطالعه عملکرد و اجزاء عملکرد سه ژنوتیپ نخود در تراکمهای مختلف و دو روش کاشت تحت شرایط دیم خرم‌آباد لرستان

Abstract

نزدیک به 21 درصد سطح زیر کشت نخود(Cicer arietinum L.) در کشور متعلق به استان لرستان می‌باشد. مساحت مذکور عمدتاً در بهار زیرکشت نخود دیم قرار گرفته و اطلاع کاملی از تأثیر روش‌ و تراکم‌های کاشت بر تولید دانه نخود تحت شرایط مذکور به ویژه مناطق معتدل استان نظیر خرم‌آباد وجود ندارد. به همین دلیل آزمایشی مزرعه‌ای در شرایط دیم در بهار سال 1382 در شهرستان خرم‌آباد بر روی سه ژنوتیپ نخود شامل: جم، 482ILC و توده محلی گریت, با استفاده از دو روش مختلف کاشت شامل: دستپاش و کاشت خطی، در چهار تراکم کاشت شامل: 20، 28، 37 و 45 بذر در مترمربع صورت گرفت. آزمایش بصورت اسپلیت پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار صورت گرفت. دو روش‌ کاشت در کرت‌های اصلی و سطوح مختلف تراکم کاشت و ژنوتیپ‌ها بصورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. از میان سه ژنوتیپ، گریت نسبتاً زودرس‌تر، دارای رشد گسترده‌تر و تعداد دانه در نیام کمتر ولی وزن صد دانه بوضوح بیشتر و در نتیجه عملکرد ماده خشک و دانه و شاخص برداشت بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها بود. همراه با افزایش تراکم، اگر چه اجزاء عملکرد روند مشخصی را نشان ندادند ولی عملکرد دانه و ماده خشک ژنوتیپ‌ها از افزایش معنی‌داری برخوردار بود. عملکرد ماده خشک و دانه در روش کاشت خطی از نظر آماری به طرز معنی‌داری از روش کاشت دستپاش بیشتر بود. به نظر می‌رسد بتوان با کاشت نخود به صورت خطی در عمق معین خاک و در تراکم‌های گیاهی نظیر 45 بوته در متر مربع به عملکرد دانه مطلوب‌تری در مقایسه با کاشت دستپاش دست یافت.