دستیابی به منحنی های همدمای تعادلی و پیشنهاد مدل ریاضی مناسب برای پیش بینی رطوبت تعادل برای سه رقم پستة ایرانی

Abstract

پسته یکی ازصادرات مهم کشاورزی ایران است که از لحاظ مزه، عطروطعم بهترین پسته در دنیا شناخته می شود. تحقیقات مناسب درجهت بهبود رو ش های فراوری، نگهداری و بسته بندی به منظور جلب نظر خریداران خارجی بسیار ضروری است . خشک کردن مهم ترین مرحلة فرآوری پسته می باشد. رطوبت تعادلی ( EMC) که عبارت است از : رطوبت یک مادة نمگیر(هیگروسکوپیک) در حال تعادل با محیطی ویژه (از لحاظ دما و رطوبت نسبی) در بررسی خشک کردن پسته بسیار اهمیت دارد . دراین تحقیق، مقادیر رطوبت تعادلی برای سه رقم مهم پستة ایرانی که در کشور بیشتر تولید می شود (اوحدی، کله قوچی و عبدالهی ) با استفاده از روش وزن سنجی دردماهای 25 ،37 و 50 درجة سانتیگراد دردامنة رطوبت نسبی هوا11/0 تا 85/0 درچهار تکرار تعیین گردید . آزمایش ها به روش لایه های نازک درمحفظ ه های ک نترل شده و عایق بندی شده انجام گرفت به طوری که شرایط ترمودینامیکی هوا ثابت نگه داشته شد . دما به وسیلة ترموستات کنترل شد و رطوبت نسبی هوای اطراف نمونه ها، با استفاده از محلول های نمکهای مختلف اشباع تنظیم گردید . منحنی های همدمای دفعی برای این سه رقم تعیین گردید. با رسم نمودار برای مقادیر رطوبت تعادلی شکل ( EMC) پسته و رطوبت نسبی هوا ( RH) در سه دما برای هر رقم ، منحنی های سیگمائیدی( S شکل ) حاصل گردید که در رطوبت های نسبی بالا شیب آن به شدت افزایش می یابد . پنج مدل ریاضی (چانگ – فاست، هالسی، هندرسون، اسوین و اسمیت) برای تحلیل داده های آزمایشی مورد استفاده قرارگرفتند . بررسی ها نشان داد که مد ل های اسوین، اسمیت و چانگ – فاست به ترتیب برای ارقام اوحدی، کله قوچی و عبدالهی جهت توصیف و پیش بینی رابطة بین رطوبت تعادلی و رطوبت نسبی مناسب م ی باشند. همچنین نتایج نشان داد که دریک رطوبت نسبی ثابت با افزایش دما مقدار رطوبت تعادلی در همة ارقام کاهش می یابد. اثررقم و دما بر مقادیر رطوبت تعادلی از لحاظ آماری، معنی دار بود .