بررسی تغییرات کمی فنل کل ریشه گوجه فرنگی درتعامل بین نماتد مولد گره ریشه Meloidogyne javanica و قارچ عامل پژمردگی آوندی Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici

Abstract

به منظورتعیین موثرترین مرحله زندگی نماتد مولد گره ریشه Meloidogyne javanica ، درتشدید بیماری پژمردگی آوندی گوجه فرنگی ناشی از قارچ Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici و بررسی روند تغییرات کمی فنل کل به عنوان یکی از فاکتورهای مقاومت در گیاه گوجه فرنگی، آزمایشهائی در شرایط گلخانه انجام گرفت. مقایسه روند تغییرات کمی فنل کل طی یازده روز در نشاءهای مایه کوبی شده با قارچ مذکور، نماتد و گیاه سالم به طور جداگانه نشان داد که مایه کوبی رقم مقاوم گوجه فرنگی (Roma VF) در مقابل قارچ عامل پژمردگی آوندی با قارچ مزبور موجب القاء سنتز فنل می کردد، به طوریکه میزان آن از روز سوم، به طور معنی داری نسبت به روزهای قبل افزایش یافت و در روز نهم بعد از مایه کوبی به حداکثر میزان خود رسید. این افزایش در مایه کوبی رقم مزبور( حساس به نماتد ) با نماتد به تنهائی، به کندی صورت گرفت، به طوریکه میزان آن شش روز بعد از مایه کوبی به حداکثر خود رسید و طی روزهای بعد به تدریج کاهش یافت. مقایسه روند تغییرات کمی فنل کل گیاه درتیمار مایه کوبی گیاه با قارچ در مراحل مختلف زیستی نماتد(به طور جداگانه) نشان داد که مرحله ظهور بالغ های جوان نماتد (مصادف با 15 روز بعد از نفوذ نماتد به داخل ریشه گیاه)، بیشترین میزان تأثیر در کاهش القاء یا سنتز فنل کل گیاه در مقابل قارچ را دارد. این کاهش در مراحل تشکیل سلولهای غول آسا و تخم گذاری نماتد که به ترتیب چهار و بیست ویک روز بعد از نفوذ نماتد به داخل ریشه گیاه می باشد و مایه کوبی همزمان گیاه توسط قارچ و نماتد نیز علیرغم کاهش میزان فنل کل گیاه در مقابل قارچ، به ترتیب در مراتب بعدی قرار داشتند. بر اساس نتایج بدست آمده در این آزمایش ها وهمچنین با توجه به میزان و نحوه ارتباط تغذیه ای نماتد با گیاه، در هر یک از مراحل زیستی، چنین به نظر می رسد که عامل کاهش دهنده یا خاموش کننده ی القاء یا سنتز فنل در گیاه، به نحوی وابسته به تغذیه نماتد می باشد. از طرف دیگر، نماتد نه تنها قادر است القاء یا سنتز فنل در گیاه را کاهش دهد، بلکه توانائی کاهش القاء یا سنتز فنل تحریک شده (القاء شده) در مقابل قارچ را نیزدارد.