استخراج و شناسایی روغنهای اساسی پوست تازه میوه نارنج Citrus aurantium var. amara L. با روش پرس سرد و استخراج با دی اکسید کربن فوق بحرانی (SFE)

Abstract

هیدروکربنهای ترپنی، ترکیبات اصلی اسانسی پوست میوه مرکبات می‌باشند؛ مهمترین این ترپنها، لیمونین است. این ترکیب به حرارت حساس بوده و روشهای استخراجی مبتنی بر حرارت مانند تقطیر با آب جوش یا بخار آب جوش برای استخراج ‌آن مناسب نیست. دو روش مناسب استخراج، استخراج با دی اکسید کربن فوق بحرانی (SF-CO2) و روش صنعتی پرس سرد می‌باشد. دراین پژوهش، همزمان از روش استخراج پرس سرد و روش استخراج با سیال فوق بحرانی (SFE) با استفاده از فلاودو پوست تازه میوه نارنج وارتیه آمارا استفاده شد. در روش پرس سرد، از قسمت فلاودو پوست تازه با پرس، عصاره‌گیری شد، بعد از چند سانتریفوژ مکرر روغن بدست آمد،‌ با جدا سازی اسلاج‌ (Sludge) و موم زدایی روغن خالص استحصال شد. برای جلوگیری از یخ‌زدن و مسدود شدن بخش فشار شکن در روش SFE، داخل محفظه استخراج گر به همراه فلاودو پوست نارنج تازه چرخ شده، پودر سولفات سدیم خشک بعنوان آبگیر ریخته شد. دراین تحقیق با استفاده از طرح‌آماری تاگوشی در 9 وضعیت (راند) اثر چهار عامل در سه سطح شامل؛ فشار (100، 200 و 300 اتمسفر)، دما (35، 45 و 55 درجه سانتیگراد) زمان دینامیک استخراج (15، 25 و 35 دقیقه) و درصد حجمی اصلاحگر «متانول» (0 ،5 و10%) بر میزان درصد حداکثر استخراج لیمونین بررسی شد. برای شناسایی مواد متشکله روغن استحصالی، از روش کروماتوگرافی گازی GC-MS و ستون HP-5 استفاده شد. نتایج آزمایش ها نشان دادند که در نمونه پرس سرد حدود 87% و در بهترین راند روش SFE (فشار 300 اتمسفر، دما ?Cْ45، زمان دینامیک استخراج 15 دقیقه و میزان درصد اصلاحگر 10%) حدود 94% لیمونین شناسایی شد.