تعیین رتبه‌های ژنوتیپی و پایداری هیبریدهای زودرس ذرت با استفاده از آمار ناپارامتری

Abstract

تعیین نمره ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مختلف به عنوان یک روش ناپارامتری برای مطالعه پایداری در اصلاح نباتات بکار برده می‌شود. ژنوتیپ پایدار رتبه‌های مشابهی را در محیط‌های مختلف نشان می‌دهد و دارای حداقل واریانس رتبه در محیط‌های مختلف می‌باشد. صحت فرض‌های آماری در روش‌های ناپارامتری ضروری نیست، لذا استفاده از آنها برای تعیین پایداری ژنوتیپ‌ها، آسان است. در این تحقیق رتبة 10 هیبرید ذرت در 11 محیط مختلف در سالهای 1382-1381 تعیین شد. طرح آزمایشی مورد استفاده، بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. نتایج تجزیه ناپارامتری آماره‌های هان و نصار و NP(1) ، NP(5) و NP(4) ، هیبریدهای 8 و 6 را پایدار ترتن هیبریدها معرفی کردند. نتایج آماره‌های ناپارامتری نصار و هان با توجه به نمودار دو طرفه با میانگین عملکرد، هیبرید شماره 8 را که در ناحیه اول قرار داشت، دارای پایداری بالا نشان داد. هیبریدهای 2، 7 و 1 در ناحیه دوم قرار گرفتند که حساسیت بالایی به تغییرات محیطی نشان دادند و عملکرد بالایی در محیط‌های مطلوب داشتند. هیبریدهای شماره 6، 9 و 10 در ناحیه سوم قرار گرفتند و سازگاری عمومی ضعیفی را در مجموع محیط‌ها نشان دادند. سایر هیبریدها در ناحیه چهارم قرار گرفتند که سازگاری عمومی متوسط با عملکردی پائین‌تر از میانگین کل دارا بودند. بر اساس این نمایش دو بعدی، ژنوتیپهایی که در ناحیه اول قرار می‌گیرند به عنوان ژنوتیپ‌های پایدار و دارای سازگاری خوب به همه محیط‌ها قابل توصیه می‌باشند، و اگر هدف، تعیین سازگاری باشد آماره‌های و نسبت به سایر معیارهای ناپارامتری مورد مطالعه، در اولویت هستند.