بررسی ارتباط فعالیت برخی آنزیمهای آنتی اکسیدانت با پایداری غشای سلولی و کلروفیل در ارقام گندم نان مقاوم و حساس به تنش خشکی

Abstract

درشرایط تنش خشکی افزایش میزان گونه‌های فعال اکسیژن موجب خسارت به اساسی‌ترین ماکرومولکول‌های سلول نظیر پروتئین ها، چربی ها و اسیدهای نوکلئیک می گردد. برخی سیستم های آنزیمی نقش مهمی در پاکسازی سلول از این گونه های فعال اکسیژن بر عهده دارند. لذا تغییر فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز در شرایط تنش خشکی و اثر آن بر میزان پایداری غشای سلولی و کلروفیل در ارقام مقاوم (بک کراس روشن بهاره، آزادی و M-79-4 )، نیمه مقاوم (کرج 1 و M-79-17 ) و حساس (کویر و مرودشت) گندم نان مورد بررسی قرار گرفت. تنش خشکی باعث افزایش فعالیت پراکسیداز در رقم های آزادی، M-79-4 و M-79-17 گردید. در حالیکه چنین افزایشی در سایر ارقام مشاهده نشد. در رقم مقاوم بک کراس روشن بهاره، هرچند که افزایش فعالیت این آنزیم در شرایط تنش خشکی مشاهده نشد، ولی این رقم بالاترین فعالیت پراکسیداز را در شرایط تنش و کنترل داشت. از طرفی فعالیت آنزیم کاتالاز در شرایط تنش خشکی در ارقام مختلف یا ثابت بود و یا کاهش یافت و رابطه مشخصی بین فعالیت این آنزیم و مقاومت به خشکی مشاهده نشد. در شرایط تنش خشکی رقم های M-79-4، آزادی، بک کراس روشن بهاره و کرج 1 شاخص پایداری کلروفیل بیشتری نسبت به سایر ارقام داشتند. همچنین رقم های M-79-17 و بک کراس پایدارترین و کویر بی ثبات ترین غشای سلولی را در شرایط تنش خشکی داشت. در شرایط تنش خشکی، همبستگی مثبتی بین فعالیت آنزیم پراکسیداز با عملکرد و پایداری کلروفیل b وجود داشت. در حالیکه، بین فعالیت کاتالاز با عملکرد همبستگی مثبتی مشاهده نشد. همچنین بین فعالیت پراکسیداز با میزان خسارت به غشای سلولی یک همبستگی منفی وجود داشت. نتایج این بررسی نشان داد که فعالیت بیشتر پراکسیداز در شرایط تنش خشکی، منجر به پایداری بیشتر غشای سلولی و کلروفیل شده و با مقاومت ژنوتیپها به خشکی مرتبط است.