بررسی تغییرات جمعیت تریپس پیاز (Thrips tabaci Lind.) و تأثیر آن روی غده‌دهی و عملکرد ارقام انتخابی پیاز در اصفهان

Abstract

از جمله آفات مهم پیاز که سبب کاهش کمیت و کیفیت محصول می گردد تریپس پیاز می باشد. به منظور بررسی ومقایسه نوسان جمعیت تریپس پیاز و تاثیر آن روی برخی صفات زراعی از جمله غده دهی و عملکرد آن، 9 رقم پیاز که از لحاظ خصوصیات زراعی و انبارداری برتری خود را در سال‌های 1377 تا 1379 در منطقه اصفهان نشان داده‌ بودند، انتخاب شدند و بذور آنها در دو آزمایش جداگانه (سمپاشی شده و سمپاشی نشده) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه کشت گردیدند. نمونه ‌برداری برای شمارش تعداد تریپس و اندازه‌گیری وزن تر، وزن خشک و نسبت غده‌دهی بوته‌ها به صورت هفتگی انجام گردید. پس از برداشت، میزان عملکرد و تأثیر سمپاشی روی آن در ارقام مورد آزمایش بررسی شد. داده‌های هر آزمایش به صورت طرح کرتهای خرد شده در زمان مورد تجزیه جداگانه قرار گرفت و سپس نتایج دو آزمایش در هم ادغام شدند. سمپاشی بطور معنی‌داری باعث کاهش جمعیت آفت، افزایش وزن تر و خشک بوته و کاهش نسبت غده‌دهی گردید لیکن روی علکرد تأثیری نداشت. بین ارقام مختلف از نظر تراکم جمعیت تریپس اختلاف معنی‌داری وجود داشت. رقم قرمز آذر‌شهر دارای بیشترین تراکم آفت و ارقام سفید قم، سفید کاشان، محلی کوار، سفید ابرکوه و یلوسوئیت اسپانیش دارای تراکم آفت کمی در مقایسه با سایر ارقام مورد آزمایش بودند. همچنین ارقام مختلف از نظر وزن تر،‌ وزن خشک، نسبت غده‌دهی و عملکرد دارای اختلاف معنی‌داری بودند. رقم محلی کوار دارای کمترین وزن تر و خشک و عملکرد بود. رقم سفید ابرکوه دارای بیشترین وزن تر و عملکرد در بوته بود. اثر متقابل سمپاشی و رقم روی صفات مختلف معنی‌دار بود. بدین مفهوم که تأثیر سمپاشی روی این صفات تابع رقم می‌باشد. مقایسه صفات در زمان‌های مختلف نمونه‌برداری نشان داد که تفاوت بین تعداد تریپس در هر بوته، وزن تر و خشک بوته و نسبت غده‌دهی بوته در زمان‌های نمونه‌برداری معنی‌دار بود. به‌طوری‌که در 14 مرداد و 11 شهریور (به ترتیب 130 و158 روز پس از کاشت) بیشترین تراکم آفت مشاهده شد. وزن تر، وزن خشک و نسبت غده‌دهی بوته‌ها نیز به مرور زمان افزایش نشان دادند. اثر متقابل سمپاشی و زمان نمونه‌برداری روی اکثر صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. یعنی تاثیر سمپاشی در زمان‌های نمونه‌برداری متفاوت بود.