تجزیه به عامل‌ها در ارقام هیبرید ذرت دانه‌ای

Abstract

بیست و پنج هیبرید ذرت دانه ای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار، به منظور بررسی تنوع و روابط موجود بین صفات زراعی با عملکرد و اجزائ آن، در تاریخ 10 اردیبهشت سال 1377 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران ارزیابی گردیدند. هر کرت آزمایشی شامل 4 ردیف کاشت به طول 7 متر و فواصل بین ردیف 75 و بین بوته ها 20 سانتی متر بود. در این تحقیق، 27 صفت زراعی با استفاده از 10 بوته تصادفی رقابت کننده، در 2 ردیف میانی هر کرت اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین هیبریدها در مورد تمام صفات اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 درصد وجود دارد. رقم هیبریدSC 715 با میانگین عملکرد 13860 کیلوگرم در هکتار و رقم SC 716 با میانگین عملکرد 8416 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تولید را داشتند. عملکرد بوته با ارتفاع بوته بیشترین همبستگی را داشت. در تجزیه رگرسیون گام به گام، ارتفاع بوته، وزن 300 دانه، تعداد دانه در بوته، تعداد روز از کاشت تا ظهور کاکل و تعداد کل برگ در مجموع 5/72 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند. در تجزیه عاملی صفات، هفت عامل مستقل، مجموعأ 5/79 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه نمودند. خصوصیات فنولوژیکی و برگ بلال به عنوان عاملهای اول و دوم در مجموع 40 درصد از تغییرات را توجیه کردند. بطو کلی می توان چنین نتیجه گیری کرد که در بین خصوصیات فنولوژیک، صفاتی نظیر برگ بلال، ضخامت ساقه، ارتفاع گیاه و همچنین تعداد دانه در ردیف شاخص های مهم تری برای گزینش هیبرید های ذرت با عملکرد بالا هستند. در درجه بعدی، صفات عمق دانه، قطر بلال، تعداد ردیف دانه، تعداد دانه در بوته و وزن 300 دانه قرار دارند. صفاتی نظیر قطر چوب بلال، درصد چوب بلال، فاصله آزاد کردن گرده تا ظهور کاکل ها و تعداد بلال از اهمیت کمتری برخوردار هستند.