ارزیابی مقاومت به جوانه زنی قبل از برداشت و مطالعه همبستگی و تجزیه علیت صفات بذر باآن در گندم نان (Triticum aestivum)

Abstract

به منظور مطالعه مقاومت به جوانه زنی قبل از برداشت در ارقام گندم نان ایرانی، تعداد 30 رقم گندم نان شامل 27 رقم تجاری به همراه 3 رقم گندم شاهد استرالیایی و کانادایی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در سال 1380 کشت گردید. صفات تاریخ خوشه دهی، تاریخ گلدهی و مرحله رشدی زادکس 92 در مزرعه یادداشت برداری شد. خوشه ها در مرحله زادکس 92 برداشت و رطوبت بذر بلافاصله پس از برداشت اندازه گیری شد. صفت جوانه زنی روی خوشه توسط دو روش غربال نمره جوانه زنی و شاخص جوانه زنی ارزیابی شد. سپس صفات مرتبط با آن از قبیل خواب بذر، طول دوره پس از رسیدگی و عدد فالینگ در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این آزمایش تنوع ژنتیکی معنی داری را بین ارقام در ارتباط با صفات مطالعه شده نشان داد. در هر دو روش غربال اکثر ارقام ایرانی نسبت به جوانه زنی روی خوشه مقاومت پایینی نشان دادند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که همبستگی منفی و معنی داری بین صفت جوانه زنی روی خوشه با خواب بذر و عدد فالینگ وجود دارد. همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین خواب بذر و عدد فالینگ مشاهده شد. تجزیه همبستگی صفات نشان داد که طول دوره پس از رسیدگی بیشترین همبستگی را با نمره جوانه زنی و شاخص جوانه زنی نشان می دهد. همچنین تجزیه کلاستر تنوع نسبتا مطلوبی را بین ارقام موجود در آزمایش نشان داد.