مقاومت ارقام گندم بهاره (Triticum aestivum L.) نسبت به تنش شوری در مراحل رویشی و زایشی

Abstract

به منظور معرفی ارقام مقاوم به شوری و استفاده از آنها در برنامه‌های به نژادی، تنوع ژنتیکی مقاومت به این تنش در 20 ژنوتیپ گندم طی آزمایشی بررسی گردید. جهت ایجاد شرایط نسبتاً طبیعی برای اجرای آزمایش این پژوهش به صورت گلدانی و در داخل یک تونل پلاستیکی به اجرا درآمد. این مطالعه در چهار سطح شوری (سطح شاهد و 3 سطح با هدایت الکتریکی 4، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر متر) در مزرعه تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه تبریز با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید و 18 صفت مرفولوژیک و آگرونومیک مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیة واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها در کلیة صفات در سطح احتمال ا/0 درصد اختلاف معنی‌دار وجود داشت. از نسبت Na+/K+ به ‌عنوان معیار گزینشی استفاده شد و همبستگی‌های محاسبه شده بین این نسبت و 18 صفت مذکور، مفید بودن این معیار را برای گزینش تأیید کرد. تجزیه کلاستر و حساسیت محیطی برای 20 ژنوتیپ نشان داد که ژنوتیپ‌های تجن، روشن، N-75-11، N-75-14، N-75-3، N-75-4 و N-75-17 دارای میزان بالایی از نسبت مذکور (و همچنین دارای وضعیت مطلوب از لحاظ 18 صفت آگرونومیک و مرفولوژیک) بودند و بنابراین، به عنوان ارقام مقاوم شناسایی شدند.