مطالعه سازگاری و ارزیابی عملکرد اسانس توده های بومی علف لیموی ایران

Abstract

علف لیمو، یک گیاه دارویی و معطر از تیره گندمیان است که بیش از نیم قرن از سابقه کشت آن در جهان، بویژه در نواحی گرمسیری شرق آسیا می‌گذرد. گونه‌ای از این گیاه (کاه مکی) با نام علمی Cymbopogon olivieri (Boiss.) Bor در نواحی جنوب (سرباز و جیرفت) و غرب ایران (دزفول و مسجد سلیمان) پراکنده است. این تحقیق به منظور جمع آوری و ارزیابی شاخص‌های رویشی و عملکرد اسانس گونه مذکور در نواحی بومی و همچنین مطالعه سازگاری توده های بومی نواحی غرب در مناطق جدید بر اساس طرح بلوکهای کامل تصادفی طی سالهای 78 و 79 انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین توده‌های بومی از نظر طول برگ بعنوان اندام حاوی اسانس، عملکرد وزن تر بوته و مقدار اسانس (%v/w) اختلاف معنی دار وجود دارد. بطوریکه توده مسجد سلیمان با 33/3 درصد و توده سرباز با 41/1 درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمترین درصد اسانس در واحد وزن خشک گیاه می‌باشند. سازگاری توده‌های مسجد سلیمان و دزفول نشان داد که صفات مورد اندازه‌گیری به نحو بارزی تحت تاثیر شرایط محیطی مناطق جدید قرار گرفتند. بطوریکه عملکرد وزن تر بوته و درصد اسانس این توده‌ها در برخی از مناطق نظیر کرج و شمال تهران افزایش یافت.