بررسی شوری آبهای سطحی حوزه آبخیز آجی چای ونقش فرسایش در آن

Abstract

حوزه آبخیز آجی چای درشمال غربی کشورواقع شده وحدوده 5/64 درصد از مساحت آن را تیپ کوهها وتپه ها و 9/15 درصد را تیپ فلاتها و تراسهای فوقانی تشکیل می دهد. رودخانه آجی پای با دبی میانگین سالانه معادل 15 متر مکعب بر ثانیه از دامنه های رشته کوههای سبلان و بزغوش سرچشمه گرفته و پس از طی حدود 260 کیلومتر به دریاچه ارومیه می ریزد. برای برآورد فرسایش خاک وتولید رسوب از روش PSIAC استفاده شد. شدت رسوب دهی در 5 کلاس طبقه بندی گردید. درمطالعه شوری تعداد 24 رودخانه فرعی ونهر که مهمترین آبراهه های شوردر حوزه آجی چای می باشند. شناسایی شد. ECو PH آب نمونه ها در آزمایشگاه تعیین گردید.در این مطالعه همچنین رابطه بین دبی و EC آبراهه ها محاسبه و درنتیجه میزان تاثیر هر آبراهه درشوری نهائی آجی چای درایستگاه ونیاز تعیین گردید. بررسی فرسایش خاک نشان داد که مقدار رسوب تولیدی درمحدوده حوزه ایستگاه ونیاز 228 تن در کیلومتر مربع درسال ومقدار فرسایش ویژه حدودا برابر 1940 تن درکیلومتر مربع درسال می باشد. نتایج بدست آمده نشان داد که فرسایش خاک سطحی ‘ تاثیر ناچیزی در بالا بردن شوری آب رودخانه دارد. علت عمده شورشدن آب رودخانه‘ به آبهای نفوذی زیر سطحی مربوط می گردد. که باعث انحلال نمکها گردیده و بصورت زهابهای شور به رودخانه اصلی یا سرشاخه های فرعی آن می ریزند.