بررسی ژنتیکی درصد پروتئین دانه در تلاقیهای بین گونه ای یولاف ژ(Avena spp.)

Abstract

ده جفت جامعه که اعضاء هر جفت تنها از نظر سیتوپلاسم متفاوت بودند. هر یک متشکل از 20 لاین F4 در نسلهای BC0 و BC2 ‘ با انجام تمام تلاقیهای ممکن بین 5 نمونه یولاف وحشی با دو رقم زراعی از نقطه نظر تأثیر سیتوپلاسم بر درصد پروتیین دانه وماهیت کنترل ژنتیکی آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. سیتوپلاسم هیچگونه اثر مستقیمی بر درصد پروتئین دانه و برآورد پارامترهای ژنتیکی نظیر اجزاء واریانس GCA و SCA ‘ واریانس ژنتیکی افزایشی و وارثت پذیری نداشت. بهرحال ‘ متوسط درصد پروتئین دانه ‘ لاقیهایی از رقم 9170CI که سیتوپلاسم یولاف وحشی را داشتند بالاتر بود. همچنین اثرات متقابلی بین هسته و سیتوپلاسم آشکا ر گردید. در تلاقیهائی که تفاوت معنی داری بین جوامع مشابه ولی با سیتوپلاسمهای مختلف مشهود بود. معمولا برتری مشاهده شده به سیتوپلاسم یولاف وحشی تعلق داشت. با این حال هیچگونه اثر ثابت و جهت داری از سیتوپلاسم درتمام تلاقیها مشاهده نگردید. این نتایج نشان داد که امکان بهبود درصد پروتئین دانه یولاف زراعی با استفاده از سیتوپلاسم خاصی از یولاف وحشی وجود دارد واحتمالا متخصصین اصلاح نبات می توانند با استفاده از سیتوپلاسم های مختلف و بهره گیری از اثرات متقابل خاص ومطلوبی که بین سیتوپلاسم وهسته وجود دارد‘ برای بهبود خصوصیات گیاهان زراعی استفاده نمایند. نتایج حاصل حاکی از آن بود که قابلیت ترکیب پذیری عمومی عمده ترین منبع تنوع ژنتیکی است. همچنین واریانس افزایشی بخش مهمی از واریانس ژنتیکی را تشکیل می داد. بر آوردهای وراثت پذیری خصوصی بسیار بالا بودند. بنابراین درصد پروتئین دانه توسط اثرات افزایشی ژنها کنترل می گردد. ومی توان از روشهای موثر انتخاب نظیر تلاقی برگشتی در افزایش آن استفاده نمود.