اثرات سیستمهای مستقیم – کاشت‘ بی برگردان ورزی وخاک ورزی مرسوم برعملکرد دانه گندم پاییزه آبی

Abstract

استفاده از سیسمتهای خاک ورزی حفاظتی شامل روشهای مستقیم – کاشت و بی برگردان ورزی در ایران نیاز به اطلاعاتی همچون عملکرد نهایی محصول دراین روشها دارد. بنابراین‘ به منظور بررسی اثرات روشهای مختلف خاک ورزی بر عملکرد محصول گندم پاییزه آبی (رقم قدس) . در سالهای زراعی (73-1372 و 74-1373ُآزمایشهایی در ایستگاه تحقیقاتی کبوتر آباد ‘ مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان واقع در 40 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان انجام شد. در این تحقیق از سیستمهای خاک ورزی مرسوم ( با استفاده از گاو آهن قلمی وماشینی بنام خیش چی که درمنطقه معمولا برای خاک ورزی ثانویه از آن استفاده می شود) مستقیم –کاشت (شامل شیوه های ورز- کاشت و بی خاک ورزی) استفاده گردید. هفت تیمار در قالب سیستمهای یاد شده طراحی و درقالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار مقایسه شدند . خاک مزرعه محل آزمایش دارای بافت لوم رسی بود. اختلاف بین عملکرد دانه در تیمار ها بسیار معنی دار بود. نتایج نشان داد که سیستمهای خاک ورزی مرسوم و بی خاک ورزی به ترتیب بیشترین وکمترین عملکرد دانه را داشتند. عملکرد در سیستم بی خاک ورزی بطور معنی داری کمتر از عملکرد در سیستمهای خاک ورزی مرسوم و بی برگردان ورزی بود. ولی عملکرد دانه د رروش شخم با گاو آهن قلمی تفاوت معنی داری با عملکرد دانه در سیستم خاک ورزی مرسوم نداشت. کاهش عمق کار به حدود 15 سانتی متر در تیمارهای بی برگردان ورزی کاهش معنی داری در عملکرد دانه بوجود نیاورد ‘ولی کاهش عمق کار به حدود 10 سانتی متر موجب کاهش معنی داری در عملکرد دانه گردید. اعمال کود اوره اضافی به میزان 5/67 کیلوگرم درهکتار به تیمارهای ورز- کاشت و بی خاک ورزی درسال دوم مطالعه‘ عملکرد نسبی دانه (درصد عملکرد نسبت به تیمار خاک ورزی مرسوم ) را به ترتیب 11 و0 درصد افزایش داد. نتایج دو ساله نشان داد که تولید گندم پاییزه آبی در اصفهان تحت مدیریت بی خاک ورزی بدون کاهش قابل ملاحظه درعملکرد دانه امکان پذیر نمی باشد. یک سیستم کم خاک ورزی (شخم با گاو آهن قلمی به عمق 15 سانتی متر) می تواند به عنوان یک سیستم جایگزین برای عملیات خاک ورزی مرسوم پیشنهاد گردد.