پاسخ به یک دوره گزینش دو جانبه برای قابلیت هضم و قندهای محلول در آب در چچم دائمی (Lolium perenne) تحت شرایط گلخانه ای

Abstract

بهبود کیفیت غذایی در چچم دائمی (Lolium perenne) تأثیر زیادی در افزایش تولید فرآورده های دامی دارد. درصد ماده آلی قابل هضم و قندهای محلول در آب دو صفت مهم در تعیین کیفیت غذایی گیاهان علوفه ای هستند و میزان موفقیت در اصلاح این صفات، به تشخیص نحوه کنترل ژنتیکی و ارتباط آنها با یکدیگر بستگی دارد. هدف از این تحقیق بررسی مقدار و ماهیت تنوع ژنتیکی دو صفت فوق الذکر در گونه مورد بررسی بوده است. از تکنولوژی طیف سنج مادون قرمز نزدیک (nir) برای اندازه گیری صفات استفاده شد. برای کالیبره کردن این دستگاه ابتدا نمونه ها بروشهای شیمیایی استاندارد اندازه گیری شدند. درصد قابلیت هضم با استفاده از روش آنزیمی پپسین سلولاز گامیناز و درصد قندهای محلول در آب بوسیله کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه گیری شدند. یک نسل گزینش مستقیم دو جانبه بر روی یک توده با ساختار ژنتیکی وسیع برای صفات مذکور در شرایط گلخانه به عمل آمد. نتایج بدست آمده نشان داد که برای قابلیت هضم، در مرحله رشد رویشی، تنوع ژنتیکی کم و پاسخ به گزینش، نامتقارن بود. لاینهای انتخاب شده برای درصد قندهای محلول در آب، تنوع ژنتیکی بیشتری داشتند ولی پاسخ به گزینش باز هم نامتقارن بود. این نوع پاسخ به گزینش نامتقارن، ممکن است به دلیل غالبیت جهت دار بنفع تظاهر مثبت و یا تفرق صفات در چند مکان ژنی با اثرات عمده بوده باشد. تخمین وراثت پذیری عمومی (h2b) بر اساس تجزیه کلونهای والدینی ژنوتیپ ها از وراثت پذیری خصوصی (h2op) حاصل از رگرسیون والد بر نتایج بیشتر بود. برای قابلیت هضم (h2op=0/32 , h2b=0/54) و برای قندهای محلول (h2op=0/35 , h2b=0/67) بدست آمد ولی به خاطر پاسخ به گزینش نامتقارن، این نتایج برای تخمین بازده ژنتیکی و افزایش عملکرد این صفات مفید نمی باشند. همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی بین دو صفت مورد مطالعه زیاد بود (77/0 تا 56/0 = rg و 70/0 تا 48/0 = rp)