پراکنش قارچ های میکوریز آربوسکولار در خاک های شور دشت تبریز ورابطه آن با برخی خصوصیات فیزیکی وشیمیایی خاک

Abstract

فراوانی وپراکنش قارچ های میکوریزآربوسکولار در خاک های شور دشت تبریزبا محدوده شوری 162-6/1 دسی زیمنس برمتر مورد مطالعه قرار گرفت.نمونه های خاک وریشه از ریزوسفر برخی گیاهان زراعی‹پیاز ،یونجه، گندم وجو› وبرخی گیاهان شورپسند‹سالسولاوسالیکورنیا›تهیه شدند.تعداد اسپوردر خاک شمارش گردیدونیز درصد کلنیزاسیون ریشه با قارچ های میکوریزی وبرخی خصوصیات فیزیکی وشیمیایی خاک مورد اندازه گیری قرار گرفت.تعداد اسپوردر خاک همبستگی معنی داری با میزان شوری آن نشان نداد .ولی تجمع برخی آنیونها وکاتیونها در خاک،آثار منفی برتعداد اسپور داشتند.تجزیه کلاستر برروی ماتریس ضرایب همبستگی نشان داد که درصد کلنیزاسیون ریشه ،pHخاک ،درصد شن ورس ومقدار فسفر قابل جذب خاک نسبت به شوری خاک وغلظت یونها ،رابطه نزدیکتری با تعداد اسپور درخاک دارند. درصد کلنیزاسیون ریشه در گیاهان زراعی ‹غیرشورپسند› با افزایش شوری خاک، به ور معنی داری کاهش پیدا کرد.با وجود این،ریشه های جو ویونجه ،حتی درشوری زیاد ‹تقریباً 40 دسی زیمنس برمتر› نیز حدود 10-5 درصد کلنیزاسیون با قارچ های میکوریزی نشان دادند. شاید بتوان چنین نتیجه گیری کرد که لااقل برخی از گیاهان زراعی ‹غیرشورپسند› می توانند حتی در خاک های شور نیز از همزیستی با قارچ های میکوریز آربوسکولاربهره مند گردند. ریشه گیاهان شورپسند کاملاً فاقد میکوریز بودند ولی جالب است که تعداد اسپور در ریزوسفر آنها حدوداً دوبار بیشتر از خاک غیر ریزو سفری شمارش گردید. بنابراین می توان گفت که گیاهان شورپسند آثار مثبتی برتعداد اسپور وبقای آنها در شرایط تنش شدید شوری دارند.