واکنش اجزای جوانه زنی بذر به تنش شوری در کلزا ( brassica napus L )

Abstract

در جوانه زنی بذر گیاهان زراعی اجزای سرعت جوانه زنی ( GR ) در نهایی ( تجمعی ) جوانه زنی ( FGP ) یکنواختی جوانه زنی ( GU ) و رشد هتروترفیک گیاهچه حائز اهمیت هستند . احتمال می رود میزان حساسیت این اجزا به تنش های محیطی از جمله تنش شوری متفاوت باشد . علاوه بر این برای اصلاح گیاهان زراعی در جهت افزایش تحمل شوری در مرحله جوانه زنی شناخت میزان حساسیت هر یک از اجزا و تععین حساس ترین جزء ضرورت دارد . از اینرو - این مطالعه به منظور بررسی واکنش اجزای جوانه زنی بذر کلزا به تنش شوری و طبقه بندی این اجزا از نظر درجه حسایت انجام شد . آزمایش در پتری دیش به صورت روش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار در شرایط آزمایشگاه به اجرا در آمد . سه پتانسیل اسمزی ایجاد شده وسیله کلرور سدیم ( صفر - 0/4 - و 0/8- مگاپاسکال ) سطوح فاکتور اول یعنی شوری و پنج رقم کلزا ( طلایه - سرز - رجنت - کبرا * دبلیو .آ.و.پی.اف.7045/91 ) سطوح فاکتور دوم یعنی رقم را تشکیل دادند . گرچه یافته ها حاکی از تاثیر معنی دار تنش شوری بر FGP - GU -GR طول گیاهچه و نسبت ریشه چه به ساقه ( R:S ) در سطح احتمال یک درصد بود ولی این اجزا به طور یکسان تحت تاثیر تنش شوری قرار نگرفتند . بر اساس نتایج به دست آمده - FGP متحملترین جزء و GR حساس ترین جز به تنش شوری بود . همچنین مشخص شد که حساسیت ریشه چه به تنش شوری بیش از ساقه چه می باشد . علاوه بر این - نتایج نشانگر عکس العمل متفاوت GU - GR - FGP ارقام کلزا به تنش شورا است در حالی که متغییر های رشد گیاهچه و R:S تحت تاثیر شوری در ارقام کلزای مورد آزمایش نسبتا مشابه بوده است . در شرایط عدم تنش ( شاهد ) بیشترین ( 0/58) GR در رقم سرز مشاهده شد حال آنکه کمترین میزان کاهش GR نسبت شاهد ( 19/6 درصد ) در شرایط شوری شدید ( 0/8 - مگاپاسکال ) مربوط به رقم رجنت بوده است . همچنین کمترین کاهش GR نسبت به شاهد در شرایط شوری متوسط ( 0/4 - مگاپاسکال ) در پی .اف 7045/91 مشاهده گردید .