ارزیابی عملکرد مدل‌های اندازه‌گیری صرف ریسک: مدل نظریة کیو در برابر مدل سه عاملی فاما و فرنچ

Abstract

اندیشمندان مالی برای اندازه‌گیری صرف ریسک تلاش‌های ارزشمندی کرده‌اند. به‌تازگی، چن و هم‌کاران (2010) برای تبیین بازدة مورد انتظار سهام، مدلی سه عاملی براساس عامل بازار، عامل سرمایه‌گذاری و عامل سود‌آوری معرفی و آن را مدل نظریة کیو نامیده‌اند. تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که این مدل توانسته است میزان بازدة غیرمنتظرة بسیاری از ناهنجاری‌های‌ بازار سرمایه را کاهش می‌دهد. در این تحقیق عملکرد مدل نظریة کیو در تبیین صرف ریسک سهام و سبد سهام بررسی و با مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مدل سه عاملی فاما و فرنچ مقایسه می‌شود. نمونة مورد بررسی حاوی 72 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در محدودة زمانی سال‌های 1386 تا 1391 است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که صرف ریسک سهام با حساسیت بازدة سهام نسبت به عامل سرمایه‌گذاری و عامل سودآوری رابطة معنی‌دار دارد. هم‌چنین، مدل نظریة کیو در تبیین صرف ریسک سبد سهام منعکس‌کنندة اثر عامل‌های اندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و مومنتوم به‌طور معنی‌داری بر مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای برتری دارد. ولی برتری آن نسبت به مدل سه عاملی فاما و فرنچ، تنها در تبیین صرف ریسک سبد سهام منعکس‌کنندة اثر مومنتوم است.