خارک و خاراسن؛پیشنهاد و بحثی درباره انتساب دو گورصخره‌ای‌ بزرگ و نام جزیرۀ خارک

Abstract

جزیرۀ خارک یکی از جزایر مهم خلیج­فارس است که در طول تاریخ به علـت قرار گرفتـن در مـسیر راه­های تجاری دریایی موردتوجه بوده و آثار تاریخی متعدد و متنوعی در خود جای داده است. مدارک تاریخی و باستان­شناسی نشان می­دهد که این جزیره در دوره اشکانی و ساسانی مسکون بوده و یک پایگاه تجاری و مذهبی مهم به شمار می­رفته است. یکی از آثار برجسته جزیرۀ خارک، دو گورصخره­ای منسوب به تجار پالمیری است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که این دو گور متعلق به چه کسانی بوده و چه رابطه­ای بین نام جزیرۀ خارک، با ایالت خاراسن وجود دارد؟ نتیجه این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام‌شده نشان می­دهد که نام جزیرۀ خارک از واژۀ خاراسن (خاراکن) گرفته‌شده است و دو گور­ صخره­ای بزرگ جزیرۀ خارک، برخلاف نظر رایج، متعلق به تجار پالمیری نیستند. با توجه به نقوش برجسته، فرم و ساختار دو آرامگاه، به‌احتمال گور شرقی متعلق به آناسیاس و گور جنوبی با توجه به نقش فرد لمیده بر تخت که نشان­دهنده مقام عالی­رتبه­ای در حد یک پادشاه است، به‌احتمال متعلق به مهرداد (شاهزاده اشکانی و حاکم ایالت خاراسن) بوده است. نام جزیرۀ خارک نیز به مناسبت دفن دو پادشاه خاراسن، از واژه خاراسن یا خاراکن (به معنای قلعه)گرفته شده است.