ملاحظاتی دربارۀ بهمن‌نامه: خاستگاه داستان، زمان و مکان سرایش آن

Abstract

زوال خاندان پهلوانان سیستان و حملۀ بهمن اسفندیاران به آن شهر حد فاصل بخش‌های اساطیری و پهلوانی و قسمت­های تاریخی‌تر در حماسۀ ملی ایران است و می‌توان آن را منادی پایان عصر پهلوانان دانست. مفصل‌ترین روایت این واقعه در منظومۀ حماسی <em>بهمن‌نامه</em> آمده‌است. مقالۀ حاضر، با بررسی برخی نکات درونی این روایت و مقایسۀ آن با سایر روایت‌های داستان، به این نتیجه رسیده‌ است که روایت حاضر پرداختۀ دیلمیان بوده‌است. همچنین با مقایسۀ مطالبی که شاعر در ستایش ممدوح خود، محمد بن ملکشاه سلجوقی، آورده با وقایع دوران سلطنت این پادشاه معلوم کرده‌ است که این منظومه در سال 495 یا محرم سال 496 ﻫ.ق.، احتمالاً در شهر همدان، سروده شده‌است.