فیلم مستند به مثابه روش پژوهش بصری

Abstract

عصر حاضر را عصر تصویر جهان و فرهنگ حاکم بر آن را فرهنگ تصویری می­ نامند. بر همین اساس، رویکرد شناخت علمی و تحقیقات دانشگاهی پیرامون پدیده­ های مختلف، با حرکت به سمت پژوهش ­های بصری، در حال تغییر است. زیرا اطلاعات بصری، توصیف را آسان، جذاب، سریع و باورپذیرتر از متون مکتوب ساخته‌اند. هدف این پژوهش، بررسی نقش فیلم مستند در فرهنگ تصویری معاصر- نه صرفاً به مثابه یک رشتۀ هنری- بلکه به‌ منزلۀ روش پژوهش­ بصری در پیوند با برخی رشته­ های علمی در مرحلۀ انجام و انتشار نتایج این پژوهش ­هاست. این پژوهش، کیفی است و با روش مرسوم مطالعات اسنادی کتابخانه­ ای، به توصیف و تحلیل مجموعه­ای از اسناد علمی پژوهشی می­ پردازد که شامل اطلاعاتی دربارۀ پدیده‌ها و موضوعاتی است که قصد مطالعۀ آنها وجود دارد. این مقاله نشان می­دهد چرا و چگونه می­توان از فیلم مستند برای انجام و انتشار پژوهش­ های بصری پیرامون موضوعات مختلف از جمله تاریخ­ نگاری، انسان­ شناسی، طبیعت­ شناسی و به­طور کلی، جهان ­شناسی بصری استفاده کرد. همچنین ضرورت درک و پذیرش فیلم مستند به­ مثابه روش پژوهش بصری از سوی جامعۀ علمی، پژوهشگران و فیلم‌ سازان مستند را یادآور می­شود؛ زیرا اگر نقش و اهمیت فیلم مستند در ارتباط با فعالیت­ های پژوهشی، فرهنگی و اجتماعی، درک و نتایج آن تبیین ­شود، در آن صورت می­توان برای دوران جدیدی از فعالیت ­های پژوهشی و فیلم ­سازی مستند برنامه ­ریزی کرد.