چهارچوب‌سازی و گفتمان‌سازی رسانه‌ها در پوشش‌ اخبار (تحلیل گفتمان اخبار در پایگاه های خبر بی.بی.سی فارسی و ایرنا به پوشش وقایع خاورمیانه و شمال آفریقا)

Abstract

این پژوهش در پی مقایسه، بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های انواع گفتمان‌ و انگاره‌های خبری ساخته شده در دو پایگاه خبر بی.بی.سی فارسی و خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران(ایرنا)، در خصوص پوشش خبری وقایع خاورمیانه و شمال آفریقا در بازه زمانی دی‌ماه 1389 تا پایان اردیبهشت‌ماه 1390 در کشورهای تونس، مصر، لیبی و بحرین است. پژوهش می‌کوشد نسبت به سیاست‌های خبری و رسانه‌ای این دو پایگاه فارسی زبان در خصوص تحولات کشورهای عربی حقایقی را مطرح کند. به همین منظور از نظریه‌های انتقادی حوزه خبر همچون چهارچوب‌سازی، نظریه امپریالیسم رسانه‌ای خبر، انگاره سازی و نظریه گفتمان و ایدئولوژی استفاده شده است. تحلیل گفتمان با استفاده از رویکرد گفتمان کاوی ون دایک، روش بکار رفته در این پژوهش پیش است. جامعه آماری این پژوهش، تمام اخبار مربوط به تحولات سیاسی کشورهای عربی تونس، مصر، لیبی و بحرین در خبرگزاری ایرنا و بی.بی.سی فارسی در بازه زمانی مورد نظر است که پس از بررسی جامعه آماری، به روش نمونه‌گیری هدفمند، تعداد 47 خبر انتخاب و مورد گفتمان کاوی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که متن‌های هر دو پایگاه خبری از لحاظ سبک واژگانی، افراد و نهادهای مطرح شده در متن، غیر سازی، استنادها، پیش­فرض­ها، تلقین و تداعی­ها، مؤلفه­های اجماع و توافق و گزاره­های اساسی در ابتدا، میانه و انتهای وقایع و حوادث رخ داده در این چهار کشور عربی، با هم اختلاف‌های بسیار و شباهت‌های اندکی دارند.