بررسی یکنواختی توزیع و گرادیان شوری آب برای یک سامانه آبیاری بارانی با دو خط آبپاش موازی، در شرایط اقلیمی اهواز

Abstract

<strong> برای </strong><strong>مطالعه </strong><strong>اثر شوری آب در آبیاری بارانی، سامانه آبیاری باید سطوح شوری مورد نیاز و </strong><strong>توزیع یکنواخت آب در سطح مزرعه را </strong><strong>فراهم آورد. در این پژوهش یکنواختی توزیع و تغییرات شوری آب آبیاری برای یک سامانه آبیاری بارانی با دو خط آبپاش موازی، در اقلیم گرم و خشک شهر اهواز بررسی شد. داده</strong><strong>­</strong><strong>ها طی دو فصل کشت ذرت بهاره و تابستانه از سه مزرعه یکسان، اما با مدیریت آبیاری متفاوت یعنی </strong><strong>"آبیاری </strong><strong>روزانه</strong><strong>(D)</strong><strong>، آبیاری شبانه </strong><strong>(N)</strong><strong>و آبیاری روزانه همراه با یک پس آبیاری برای شستشوی شاخ و برگ گیاه </strong><strong>(F)</strong><strong>،</strong><strong> برداشت گردید. یکنواختی توزیع آب برای هر نوبت آبیاری </strong><strong>در سطح تحت پوشش تیمارهای شوری</strong>(Du_Ti)<strong>، طی دو فصل آبیاری، بین 59 تا 89 درصد و عموماً بیش از 75 درصد ثبت گردید. در کشت بهاره، یکنواختی توزیع تجمعی آب آبیاری </strong><strong>در مساحت تحت پوشش تیمارهای شوری</strong>(Du_T)<strong>برای تیمارهای مدیریتی </strong><strong>D</strong><strong>، </strong><strong>F</strong><strong> و </strong><strong>N</strong><strong>، به ترتیب 91، 85 و 87 و </strong><strong>یکنواختی توزیع تجمعی آب </strong><strong>در کل سطح مزرعه </strong>(Du_F) <strong> </strong><strong>نیز </strong><strong>به ترتیب 88 ،82 و 88 درصد ثبت شد. </strong><strong>در کشت تابستانه، یکنواختی توزیع تجمعی آب آبیاری </strong><strong>در مساحت تحت پوشش تیمارهای شوری</strong>(Du_T)<strong> برای تیمارهای مدیریتی </strong><strong>D</strong><strong>، </strong><strong>F</strong><strong> و </strong><strong>N</strong><strong> به ترتیب 93، 88 و 93 درصد و </strong><strong>یکنواختی توزیع تجمعی آب </strong><strong>برای کل سطح مزرعه </strong>(Du_F) <strong>نیز</strong><strong>به ترتیب 91، 85 و 87 درصد ثبت شد. ضریب تغییرات عمق آب آبیاری، برای تیمارهای </strong><strong>مدیریتی </strong><strong>D</strong><strong>، </strong><strong>F</strong><strong> و </strong><strong>N</strong><strong> در دو فصل کمتر از سه درصد ثبت گردید. خطوط هم شوری موازی و با فواصل تقریباً یکسان و همچنین ضریب همبستگی بالا برای معادله­های خطی تغییرات شوری- فاصله نیز نشان داد سامانه آبیاری بارانی مورد مطالعه شرایط قابل قبولی برای مطالعه تیمار های شوری با هزینه کم و مدیریت آسان را در شرایط اقلیم منطقه فراهم آورد. اجتناب از آبیاری در زمان باد شدید، افزایش شعاع پاشش آبپاش­ها، افزایش تعداد آبپاش های طرفین مزرعه و تنظیم زاویه چرخش آبپاش ها، برای بهتر شدن یکنواختی توزیع آب در چنین سامانه ای باید مورد توجه قرار گیرند.</strong>