بررسی روند تغییرات بارش ـ دبی زیر حوضه‌های رودخانه کرخه با استفاده از روش‌های ناپارامتریک مطالعه موردی: حوضه آبریز کشکان

Abstract

<strong>به طور کلی تغییرپذیری احتمالی ناشی از تغییرات آب و هوا در بارش، روانآب سطحی و رطوبت خاک، بر سیستم‌های طبیعی و جمعیت‌های بشری تأثیرات عمده‌ای می‌گذارد. بدین‌سان، در این مطالعه با استفاده از دو آزمون ناپارامتری من ـ کندال و برآورد‌گر سن روند تغییرات بارش ـ دبی حوضه آبریز کشکان طی دوره آبی ـ زراعی 89 - 1348 مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل و پراکنش زمانی داده‌ها حاکی از آن است که زمان رخداد حداکثر دبی در کلیه رودخانه‌های حوضه، به جز مادیان‌رود متناظر با رخداد حداکثر بارش نیست. به طوری که نقطه اوج بارش در فصل زمستان و نقطه اوج دبی در فصل بهار قرار دارد. در این راستا بررسی‌ها نشان داد که ذوب ذخیره برف در فصل بهار عامل مؤثری در افزایش دبی این فصل نسبت به سایر فصول سال و عامل ایجاد مغایرت زمانی بین بارش و دبی است. نتایج حاصل از آماره‌های هر دو آزمون آشکار نمود که روند بارش در سری زمانی سالانه ایستگاه‌های شمالی حوضه افزایشی و در ایستگاه‌های جنوبی حوضه کاهشی است. همچنین در مقیاس فصلی، روند بارش در فصول بهار و پاییز افزایشی و در فصل زمستان کاهشی است، در حالی که روند دبی در مقیاس سالانه و فصلی کاهشی است. در نهایت یافته نشان داد که جابه جای زمانی و تغییر فازی در بارش رخداده است. به طور کلی شدت تغییر بارش ـ دبی و بررسی جغرافیایی حوضه کشکان بیانگر آن است که نمی‌توان این مقدار تغییرات دبی را تماماً به بارش نسبت داد بلکه دخالت انسان در محیط، تغییرات دبی ناشی از بارش را شدیدتر و در برخی از سرشاخه‌ها وارد مرحله بحرانی نموده است. </strong>