کاهش جریان و تلفات نیترات با زهکشی کنترل شده در نواحی خشک و نیمه خشک ایران

Abstract

اقداماتی که در راستای مدیریت سطح ایستابی به منظور کاهش حجم زه­آب­ها و تلفات نیترات طی دهه اخیر انجام شده است، منجر به تضمین پایداری سیستم­های آبیاری و زهکشی و نیز حفاظت اکوسیستم­ها گردیده است. در این پژوهش دو روش مدیریت سطح ایستابی شامل زهکشی زیرزمینی آزاد و زهکشی کنترل شده در سطح 41/63 هکتار در مزارع کشت و صنعت نیشکر امام خمینی (ره) واقع در استان خوزستان، به کار برده شد. تیمار­های مورد آزمایش شامل یک تیمار زهکشی آزاد (FD)، و دو تیمار زهکشی کنترل شده با کنترل سطح ایستابی در اعماق 90 سانتی­متری (CD90) و 70 سانتی­متری از سطح خاک (CD70) بود. حجم زه­آب خروجی از زهکش­ها، غلظت ازت نیتراتی، عمق سطح ایستابی و میزان مصرف آب آبیاری در طول دوره مطالعه اندازه­گیری شد. با اجرای زهکشی کنترل شده، میزان کل جریان خروجی زهکشی تیمار­های CD70و CD90 به ترتیب به میزان 48/62 و 98/48 درصد در مقایسه با تیمار زهکشی آزاد کاهش یافت،کل میزان تلفات ازت نیتراتی در جریان خروجی از زهکش­ها در تیمار­های CD70 و CD90 به ترتیب به میزان 43/58 و 25/47 درصد نسبت به زهکشی آزاد کمتر بود، کل آب مصرفی در مزارع کنترل شده CD70وCD90 به ترتیب به میزان 64/25 و 67/27 و درصد نسبت به مزرعه با زهکشی آزاد کاهش نشان داد. نتایج تحقیق حاضر حاکی از آن است که کاربرد زهکشی کنترل شده در مقیاس بزرگ منجر به کاهش قابل ملاحظه­ای در حجم زه­آب و تلفات مواد مغذی در نواحی خشک و نیمه خشک ایران می­گردد که افزایش منافع اقتصادی و محیط زیستی فراوانی در مقایسه با سیستم­های غیر مدیریت شده در پی خواهد داشت. <br /> <br />