رادیو و شهروندی؛ رابطة محتوای برنامه‌های رادیویی و آگاهی از حقوق شهروندی

Abstract

رادیو، از نظر ویژگی‌های وسایل ارتباط جمعی و رسانه، یعنی سرعت، مداومت حوزة انتشار، دسترسی آسان، و فراوانی و گوناگونی محتوا، برترین وسیلة ارتباط جمعی به‌شمار می‌رود. تأثیر برنامه‌های رادیویی ملی و محلی بر اطلاع‌رسانی و آگا‌ه‌سازی و آموزش مخاطبان اثبات شده و آن را به یکی از کانال‌های بسیار مناسب آگاهی‌بخشی و آموزش در حوزه‌‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و سیاسی تبدیل کرده است. در این زمینه مطالعة رابطة میان استفاده از رادیو و محتوای برنامه‌های آن و آگاهی از حقوق شهروندیْ ردیابی یکی از مسائل مهم اجتماعی به‌شمار می‌رود که در سال‌های اخیر توجه محققان و مسئولان و برنامه‌ریزان را به خود معطوف کرده است. در این مطالعه، با بهره‌گیری از نظریه‌های جامعه‌شناسان و نظریه‌پردازان علوم ارتباطات، چون بال روکیچ و دی‌فلور، ترنر، کاتز، مارشال، فالکس، و جزآن به گردآوری اطلاعات با روش پیمایشی پرداخته شد. جامعة آماری ساکنان شهر خرم‌آباد لرستان بود که با فرمول کوکران از 384 تَن سؤال شد. یافته‌های پژوهش نشان‌دهندة آن است که در مجموع بین استفاده از رادیو و محتوای برنامه‌های آن و میزان آگاهی از حقوق شهروندی در ابعاد سه‌گانة مدنی، سیاسی، و اجتماعی رابطه‌ای معنادار وجود دارد. بنابراین، تدوین و برنامه‌ریزی جامع آگاه‌سازی در زمینة حقوق شهروندی از طریق رادیو با استفاده از برنامه‌های متنوع و متعدد، ایجاد شبکة توسعة اجتماعی در جهت‌دادن به آگاهی افراد جامعه در زمینة مؤلفه‌های شهروندی، و ایجاد شبکه‌های محلی رادیویی برای توسعة فرهنگ شهروندی بین مردم مناطق مختلف با توجه به فرهنگ بومی مردم آن منطقه می‌تواند بر بالارفتن آگاهی‌های مردم جامعه تأثیر بگذارد و زمینه را برای تحقق دموکراسی و جامعه‌ای شهروندمدار فراهم سازد.