گونه‌شناسی اکتشافی برداشت از مفهوم زنانگی

Abstract

زنانگی مفهومی است که هر دو بعد جنسی و جنسیتی را شامل می­شود و متأثر از فرهنگ قرار دارد. عضویت در گروه قومی نیز به مثابۀ یک عامل فرهنگی بر شکل‌گیری زنانگی مؤثر است. در این پژوهش با استفاده از روش­های کیفی مصاحبه، داستان زندگی، تحلیل محتوا و شناسایی طبقه‌‌های متعارف، شاخص­های زنانگی و گونه‌شناسی آن بین زنان متأهل 22-19 ساله در سه گروه قومی مشخص شد؛ در این پژوهش اقوام آذری و کُردی و مازندرانی و موضوع‌ها و طبقه‌های فکری متعارف شناسایی شده است. براساس نتایج شاخص­های زنانگی مشترک در هر سه گروه قومی تقریباً مشابه و شامل پنج مورد نقش­های مراقبتی، شخصیت احساس‌ـ محور، رقابت درون‌ـ جنسی، نقش­های خانگی و زیبایی ظاهری است. سنخ­های چهارگانۀ زنانگی شناخته‌شده در سه گروه قومی عبارتند از: منفعل، سنتی، مستقل و فعال؛ این سنخ­شناسی برمبنای نگرش نسبت به شاخص­های پنج­گانه صورت گرفته است. سنخ منفعل در گروه قومی کُرد و آذری، سنخ سنتی و مستقل در هر سه گروه قومی کرد و آذری و مازندرانی و سنخ فعال فقط در گروه قومی مازندرانی دیده شده است. در حالی که به نظر می­رسد برداشت از زنانگی در گروه قومی مازندرانی دستخوش بازتعریف از نگرش سنتی شده است، تمایز اساسی در برداشت گروه­های قومی آذری و کرد مشاهده نشد. طبقه‌های متعارف فکری شناسایی‌شده در این پژوهش شامل تفکر «ذات­گرایانه» و «تمایل‌های مادرانه» است.