وضعیت اعتماد عمومی اساتید دانشگاه‌ها به کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران

Abstract

اعتماد نخبگان به نظام‌ بخشی از سرمایة اجتماعی است که به تحقق هر چه بیشتر اهداف نظام منجر می‌شود. اساتید دانشگاه از جمله مهم‌ترین گروه‌های نخبه محسوب می‌شوند که به دلیل ارتباط و تأثیرگذاری بر دانشجویان سهم عمده‌ای در میان نخبگان دارند. پرسش اساسی در مقالة حاضر، معطوف به چیستی و چگونگی جنبه‌های مختلف اعتماد اساتید به نظام و پرسش‌های فرعی نیز به جنبه‌های نگرشی و ذهنی و راهبردهای افزایش آن معطوف است. روش‌های اصلی برای پاسخگویی به پرسش‌ها، مصاحبه‌های عمیق با اساتید و تحلیل ثانویة داده‌های کمّی است. مصاحبه‌شوندگان بر اساس نمونه‌گیری هدف‌مند انتخاب شدند و تلاش شده تا تنوع در آن‌ها حفظ شود، به گونه‌ای که به رویکردهای سیاسی مختلف اساتید نیز توجه شود. داده‌ها و اظهارات مصاحبه‌شوندگان حاکی از آن است که اعتماد عمومی مردم و اساتید به سایر افراد در جامعه در مقایسه با گذشته رو به کاهش است. این امر زمینة منفی افزایش بی‌اعتمادی اساتید به نظام را نیز ایجاد می‌کند. تأکید عمدة مصاحبه‌شوندگان بر آن است که بی‌اعتمادی اساتید به نظام، بیش از آنکه به هسته‌های بنیادین و قواعد نظام بازگردد به بازیگران و عملکردهای سازمانی مربوط است. انباشت و تراکم بی‌اعتمادی در این دو لایة بیرونی به لایة درونی قواعد نیز تسری می‌یابد.