مطالعۀ مدارای دینی اهل تشیع و اهل تسنن شهر زاهدان و عوامل مؤثر بر آن

Abstract

مدارای دینی و علل افزایش یا فرسایش آن، در جهانی آکنده از تنوع قومی، مذهبی و... به­لحاظ نظری و تجربی به‌وضوح مشهود است. هدف این مقاله بررسی مدارای دینی بین دو گروه شیعه و سنی شهر زاهدان و عوامل مؤثر بر آن است. روش تحقیق پیمایش، و ابزار گردآوری آن پرسشنامه است. جامعۀ آماری تحقیق همۀ مردان و زنان 18 سال به بالای شهر زاهدان است که با فرمول کوکران، 384 نفر از آن­ها برای مطالعه تعیین شدند. روش نمونه‌گیری، خوشه‌ای چندمرحله‌ای است. نتایج نشان داد میانگین مدارای دینی 8/62 است که برمبنای مقیاس صفر تا صد بالاتر از حد متوسط است. میانگین مدارای دینی پاسخگویان در ابعاد همزیستانه، خویشتن‌دارانه و نسبی‌گرایانه به­ترتیب معادل 8/64، 4/66 و 4/57 بوده است. همچنین یافته‌ها بیانگر آن است که مدارای دینی با سرمایۀ اجتماعی و تعلق ملی رابطۀ مستقیم، و با قوم‌گرایی رابطۀ منفی دارد. نتایج تحلیل چندمتغیره نیز نشان داد متغیرهای سرمایۀ اجتماعی، تعلق ملی، قوم‌گرایی و سن 21 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرده­اند. همچنین برازش مدل مطلوب بود که گویای تطابق آن با واقعیت است.